47 / 453
Adli Yargıda “Makul Süre” Felsefesi ve Matematiği
46
Ortalama yargılama süresi = (2X+Y-Z)/(Y+Z)* 360
X
= Geçen yıldan kalan dava sayısı
Y
= Yıl içinde açılan dava sayısı
Z
= Karara bağlanan dava sayısı
Bu toplam sürelere aşağıdaki tabloda yer alan Yargıtay Ceza ve
Hukuk Dairelerinde bozma ile “bir bölümde onama ve bir bölümde
bozma” oranları dağılımı göz önüne alınarak oluşan süreler de eklen-
melidir.
Tablo 8.
Yargıtay Dairesi
Bozma
Bir bölümde onama ve bir bölümde bozma
Toplam
Ceza
78.420
%20.9
101.055
%27.0
179.475
% 47.9
Hukuk
95.495
%18.9
38.886
%7.7
134.381
%26.6
Yukarıdaki istatistik verilerin belgelediği bir gerçek, 2004 yılı
ve sonrası beliren yeni Türk ceza siyaseti ile etkisi uzun yıllar süre-
cek bir ceza yargısı krizi bağlamında yargı temposunun yavaşladığı;
avukatların ve özellikle de yüklü bir çalışma temposunda boğulan
hâkimlerin zamanlarını efektif kullanmadıklarını göstermiştir.
9
Ar-
tık savcıların gerekli durumlarda takipsizlik kararı verilebilmesi ya
da kamu davasının açılmasının ertelenebilmesi konularında takdir
yetkilerini kullanabilmelerini sağlamak için kamu davası açılmasın-
da
takdirilik
(
opportunité) ilkesi
benimsenmelidir.
10
Yeni usul sisteminde
9
Bkz. T. Ansay, “İyi Kanun-Kötü Kanun”
Güncel Hukuk
Ocak 2011/1-85, ss.10-11;
M.T. Yücel. Yeni Türk Ceza Siyaseti, İmge, 2011: Gayri ahlaki (immoral) değerlen-
dirme, eylemin sonucunun tahmin edilmesine karşın göz ardı edilmesi immoral
bir davranıştır. Yeni TCK tasarımcıları ya kriminoloji/penoloji nosyonları ve ger-
çeklerinden yoksun oldukları için popülist bir yaklaşımla cezaları ABD’de olduğu
gibi ağırlaştırdılar (2010 yılı Aralık ayı verilerine göre 100.000 nüfustaki mahpus
oranı 165) veya normatif ceza hukuku bilgisi dışında ülke realitesini, mukayeseli
ampirik bilgiyi dışlayarak bu yolu seçtiler. Her iki halde de davranışları gayri
ahlakidir.
10
TÜSİAD Yargılama Düzeninde Kalite, İst.,1998 s.80: “…Savcılar otomatik dava
açma makinesi olmaktan çıkarılmalıdır.”; A.O.Kaynak, “Hazırlık Soruşturmasın-
da Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi”
Ankara Barosu Dergisi
, 1998/2, ss.56-62.
İthamda takdirilik ilkeleri için bkz. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Ceza
Adaletinin Sadeleştirilmesi hakkındaki (87)18 sayılı tavsiye kararı. İngiliz itham