51 / 453
Adli Yargıda “Makul Süre” Felsefesi ve Matematiği
50
2. Hâkimlerin görev alanları ile kendilerine tevdi edilen dosyalar
arasındaki uyumu sağlayacak tedbirler (eğitim dönemleri, uz-
manlaşma, davaların yeniden gruplandırılması, “deneme dosya-
ları”, vb.) alınıyor mu?
3. Dosyaların hâkimler arasında paylaştırılması sürecinin saydam-
laşmasını sağlayacak tedbirler (örneğin, başlangıç ölçütleri ve ka-
muya açık nesnel ölçütleri) alınıyor mu?
Yargılama sürecinde
gecikme
ya gerekli veya gereksiz olarak ta-
nımlanmaktadır. Dava yönetimine özgü sorunların çoğu bu ikisi
arasındaki ayrımda saklıdır. Bu nedenle gereksiz gecikmeleri azaltıcı
siyaset ve usule odaklanılmalı; gereksiz gecikmelerin halkın yargıya
olan güveninin azalmasında birincil neden olduğu bilinmelidir.
Her hukuk sistemi için olağan olan yetkisizlik, görevsizlik, bir-
leştirme, düşme ve ortadan kaldırma kararlarının ülkemiz mahke-
melerinde oldukça yüksek orandaki varlığı insan hakları, ekonomik
yargılama ve kapasite üstü iş yükü yaratma açılarından verimsizlik
yaratırken hukuk sisteminin etkinliğini de azaltmaktadır. Yapay dava
niteliğindeki bu tür işler yüksek oranda iş yükü ile bunalan sisteme
gereksiz dosyaların girmesini sağlayarak, ortalama yargılama süre-
si ve verimlilik oranını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu bağlamda
2012 ve 2103 yıllarında sanıklar hakkında verilen “yetkisizlik, fezleke
yazılması, görevsizlik ve birleştirme kararları toplam oranı küçüm-
senmeyecek niceliktedir.
14
Tablo 10.
Yıl
Sayı
%
2012
251170
5.6
2013
267 670
6.2
14
Denetim Komisyonu tahminine göre, İngiltere ve Galler’de her yıl ceza mahkeme-
lerindeki talikler, gecikmeler ve “parçalanmış” duruşmaların bedeli 80 milyon £’u
bulmaktadır. Bu davaların % 40’ında duruşma için yeterli hazırlığın yapılmadığı
görülmüştür. Bk. Home Office. Justice for All London, 2002. European Commissi-
on for the Efficiency of Justice (Cepej) Study on the functioning of judicial systems
in the EU Member States, CEPEJ (2014)4