266 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Selin SERT
265
C. Aile Hukuku Bakımından
A. Genel Olarak
Türk Medeni Kanunu m.40 hükmünde cinsiyet değişikliği için
aranan şartlardan biri de cinsiyet değiştirecek olan kişilerin evli ol-
mamasıdır. Olağan durum bu olmakla birlikte mahkemeden izin al-
madan evli bir kişinin cinsiyet değiştirmesi durumunda evliliği ne
olacaktır?
Doktrinde bu konuda ileri sürülen görüşlerden ilki; cinsiyet de-
ğiştiren kişinin evliliğinin kendiliğinden sona ereceğidir. Bu görüşe
göre; evlenirken aranan farklı cinste olma koşulunun yerine getirilme-
mesi nasıl evliliğin yok hükmünde kabul edilmesine sebep oluyorsa
evlilik devam ederken cinsiyet değiştirilmesi halinde de evlilik hiçbir
işlem yapılmasına gerek kalmaksızın kendiliğinden hükümsüz sayıl-
malıdır. Geçerli evlilik için aranan şartlar evliliğin devamı boyunca
da aranmalıdır. Eşlerden birinin evli iken cinsiyet değiştirmesi aynı
zamanda kamu düzenine de aykırıdır.
25
Evliliğin butlanı sebepleri ka-
nunda tüketici olarak sayıldığı için bu durumda cinsiyet değiştirme
evliliğin butlanı sebepleri arasında sayılamayacaktır. Numerus Clasus
ilkesine aykırı olacağı için bu durumu mutlak butlan sebebi sayılama-
yacağına göre tek çözüm yokluğu kabul etmektir.
Doktrinde bu konuda ileri sürülen diğer bir görüşe göre ise evlilik
kanunda sayılan sebeplerden sadece ölüm halinde kendiliğinden sona
erdiğine göre cinsiyet değiştirme durumunda evlilik kendiliğinden
sona ermez. Mahkeme kararıyla evliliğin sona ereceği haller, boşanma
ve butlan sebepleri ile evliliğin gaiplik nedeniyle feshi gibi kanunda
sınırlı sayıda belirtilmiştir. Kanunda sınırlı sayıda sayılan bu durum-
lar dışında yeni bir durum yaratılamaz.
26
Eşlerden birisinin cinsiyet
değiştirmesinin kanuna butlan sebebi olarak eklenmesi gerektiği sa-
vunulmaktadır.
27
Medeni Kanun sistemine göre geçerli olarak kurulmuş bir evlilik
ölüm dışında ancak mahkeme kararı ile sona erer. Bu itibar ile eşlerden
25
Dural- Öğüz- Gümüş, s. 74; Akıntürk: s. 201; Turan Başara: s. 258.
26
Zevkliler- Acabey- Gökyayla, s. 835; Bilge Öztan, Aile Hukuku, Ankara 2004; s.
224.
27
Hüseyin Hatemi- Rona Serozan, Aile Hukuku, İstanbul 1993, s. 103; Hatemi, s. 77.