280 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Ahmet EROL / Dilek CİNGÖZ
279
hakkı, en yakın yasal mirasçıların mirası reddetme hakkına ilişkin
TMK’nın 612. maddesindeki hükümler çerçevesince değerlendirilecek,
İİK’nın 180. maddesi gereğince terekenin Sulh Mahkemesi tarafından
iflas hükümlerine göre tasfiye edilmesiyle geriye bir şey kalırsa dev-
lete ait olacaktır. Bu durumda devlet, zorunlu yasal mirasçı olduğu
için, tasfiyenin kapanması sonrasında geriye kalan net aktifi reddetme
hakkına sahip olamayacaktır.
43
3. Vergi Hukuku Yönünden Mükellef Hakkı ve Mirasın Reddi
3.1. Mükellef Hakları Kavramı ve Gelişimi
Mükellef haklarının temelini, vergi idaresinin vergilendirmeye
ilişkin tüm eylem ve işlemlerine, mükellefin perspektifinden bakıla-
bilmesi anlayışı oluşturmaktadır.
44
,
45
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun
(VUK) 8. maddesine göre mükellef; “vergi kanunlarına göre kendisine
vergi borcu teredtüb eden, yani üzerine vergi borcu düşen gerçek veya
tüzel kişi”dir.
46
,
47
,
48
Dolayısıyla vergi hukukuna göre “mükellef” kavra-
mının, mükellefiyetin niteliği itibariyle bir görevden ibaret olmasının
da etkisiyle- daha çok “borç” ya da “yükümlülük” le eşdeğer tutuldu-
ğu görülmektedir.
49
Mükellef hakları kavramına ilişkin genel kabul görmüş bir ta-
nım olmamakla beraber, literatürdeki tanımlardan hareketle mükel-
lef haklarının “mükellef”e ya da “vergi kanunuyla ilişkili olan kişi”ye
ait haklar olduğunu söylemek mümkündür.
50
Bu çerçevede mükellef
43
İlhan Helvacı, a.g.e., 2002, s.47-48.
44
Mualla Buket Soygüt, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Mahkemesi
kararlarında Mükellefin Suç ve Cezalara İlişkin Hakları”,
İstanbul Ticaret
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
, 5(10), 2006, s.254.
45
Güneş Çetin. “Mükellef Hakları ve Vergiye Gönüllü Uyum”, (Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi), Celal Bayar Üniversitesi. 2010, s.14.
46
213 Sayılı Kanun 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu. 1961, s.3477.
47
Ayşe Yiğit Şakar, “İş Güvencesi (İşe Başlatmama) Tazminatından Gelir Vergisi
Kesintisi Yapılması Durumunda İşverenin Düzeltme Talep Etme Hakkı”,
Maliye
Dergisi
, Temmuz-Aralık (161), 2011, s.136.
48
Haluk Egeli, Mehmet Dağ, “Türk Vergi Hukuku Açısından Mükellef Haklarının
Değerlendirilmesi”,
Maliye Dergisi,
Temmuz-Aralık (163), 2012. s.131.
49
Abdülkerim Yıldırım, Türk Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarruflarda Şart ve
Mükellefiyetler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004, s.40.
50
GüneşÇetin, RamazanGökbunar. “Mükellef haklarınaVergiDairesi Çalışanlarının
Bakışı”,
Yönetim ve Ekonomi Dergisi,
17(1), 2010, s.25.