411 / 421
Yargıda Yetkinlik / Kemâlât Kriterleri
410
B) HÂKİM-SAVCIDA SAĞLIK (AKIL VE BEDEN SAĞLIĞI)
Sağlık hususunda Bangalore ve Budapeşte Etik ilkeleri dâhil
hâkim veya savcının sağlığının ne şekilde olması gerektiğini düzen-
leyen herhangi bir uluslararası metne henüz rastlanamamıştır. Ancak
enteresan bir şekilde hâkimin sağlığı 1869 tarihli Mecelle-i Ahkâm-ı
Adliye’nin 1794. Maddesinde düzenlenmiştir. Ki bu da neredeyse bu
alandaki yegâne düzenleme /kaynaktır.
Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye’nin 1794. maddesinde; “Hâkim temyiz
kudretine haiz olmalıdır. (İyiyi kötüden ayırt edebilmelidir.)
Bundan dolayı; küçük çocuk veya bunak veya kör veya tarafla-
rın kuvvetli seslerini işitemeyecek derecede sağır olan kişi hâkim ola-
maz.” denilmektedir.
Mesleğe kabulden önce aranan sağlık şartları bir yana, mesleğin
icrası sırasındaki sağlık şartlarında herhangi bir negatif değişim halin-
de dahi hâkimin karar vermekten uzak durmasının açıkça emrolun-
duğu bir kanun maddesi ise zannımızca Türk Yargısı hariç hiçbir ülke
mevzuatında bulunmamaktadır.
Bu konudaki kanun maddesi ise Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye’nin
1812. Maddesidir.
1812. maddede;
“Hâkimin zihni; gam, keder, açlık veya uyku basması
gibi sağlıklı düşünmeye engel olabilecek bir arıza ile belirsiz veya düzensiz hale
gelirse hüküm vermeye girişmemelidir.”
denilmektedir.
Bu haller hâkimde var ise o oturumda kesinlikle karar vermemeli,
hüküm kurmamalıdır.
1794 ve 1812. maddeler de akıl ve beden sağlığının mesleğimiz için
bizde ne denli önemli olduğunu ve öne çıkartıldığını sarih şekilde gös-
termektedir.
Esasen bu baba dair hemen arz olunmalıdır ki ideal olması gere-
ken kürsü teminatının da bir esnekliği ve muhtemel istisnalara karşı
(özellikle hâkim-savcı lehine) açık kapısı olmalıdır.
Aksi hal bizzat yetki /görev değişimine muhtaç olan hâkim-savcı
için eziyet /zulüm veya yıldırıcı bir durum olabilir. Mesleki perfor-
mansı etkileyen (azaltan) ciddi seviyede sağlık problemi veya burada