TBB Dergisi 118.Sayı

Yargıda Yetkinlik / Kemâlât Kriterleri

414

ETİK VE MESLEKİ PROFESYONELLİK

Etik ve profesyonellik birbirinden farklıdır. Etik; mesleğin icra-

sında DAVRANIŞ OLARAK ‘şunu /şunları yap veya bunu / bunları

yapma’ der ve birçok meslekte de ya birebir aynıdır veya çok yakındır.

Ancak profesyonellik ise mesleğin icrasında yürütülen işlemlere dair

zorunlulukları veya idealleri diğer deyimle asgari standartları ve he-

defleri içerir. Görev alanıyla ilgili maksimum performansı ve verim-

liliği sergilemek, örneğin, makul sürede soruşturma veya yargılama

yapmak gibi hususlar profesyonelliğin icabıdır. Her mesleğin profes-

yonelliği, o mesleğin içeriğine göre değişebilir.

Yeri gelmişken etik ilkelerden en önemlisi sayılabilecek doğruluk

ve dürüstlük ilkesine dair bir hususun altını çizmekte fayda vardır.

O da şudur ki, hâkimin olmazsa olmazlarından bir başka mümeyyiz

vasfı olan doğruluk ve dürüstlük ilkesine yapılan /yapılabilecek en

ağır ve en yaygın saldırı bu ilkenin parçası sayılan TARAFSIZLIK bo-

yutundan gelir. Bir hâkimin tarafsızlığını yitirmesi veya tarafsız ol-

maması / olamaması doğrudan doğruya doğruluğunu /dürüstlüğü-

nü lekeler. Bizzat bu ilkeyi tahrip eder. Bundandır ki Türk Yargısında

bir zamanlar hâkim ve savcılar değerlendirilirken “DOĞRULUK VE

TARAFSIZLIK” kavramları yapışık ikiz, mütemmim cüz sayılıyor, bir-

likte mütalaa ediliyordu.

Türk Yargısında edep, adap ve ahlaka dair son derece zengin bir

geçmişimiz vardır. Hatta buna dair düzenlemeler en üst metinde,

hem de kanun seviyesinde ele alınmıştır. Bu da 1869 tarihli Mecelle

Ahkâm-ı Adliye’mizdir.

Bugünün etik kavramı Mecelle Ahkâm-ı Adliye’de âdâb başlığı al-

tında (hem de çok daha kapsamlı şekilde) ve müstakillen ve de aynen

hâkimin vasıflarının kanunla belirlendiği gibi bizzat kanunla düzen-

lenmiştir.

ETİK VE ÂDÂB

FARKI ÜZERİNEDİR ;

Mukayeseli hukukta ve Türk Yargısında (Mecelle’de) Etik / Âdâb

bahsi nedir diye bakılırsa Türkçemiz ile sair dillerin mukayesesi gün-

deme gelecektir.

Âdâb; (Edeb kelimesinin çoğuludur.) Usul, yol, yordam, davranış kaideleri, terbi-

ye. Ahlâk ve terbiyenin gerektirdiği konuşma ve hareket tarzı. Adaba uymayanla-

ra edepsiz denir.