TBB Dergisi 118.Sayı

TBB Dergisi 2015 (118)

Atilla PINAR

413

12) HAK KAVRAMI VE HAKKA SAYGI

Bizim için önemsiz olan herhangi bir ekmek kırıntısı, yere dü-

şünce onu alan KARINCA için esaslı bir nimettir. Belki de 1 haftalık

gıdasıdır. Bir kısım lüks restoranlarda bahşiş kabilinden verilen 500

veya 1000 Liralık para, bir başka ortam ve mekânda fakir bir aile için

tam bir yıllık geçimliktir veya bir üniversite öğrencisi için hayati bir

yekündür. Şu halde bizim için nispeten ‘önemsiz!’ olan bir hak, dava

edilmiş 50 veya 100 Liralık alacak belki de davacı için bir veya birkaç

aylık nafaka parasıdır. Şu halde HAK kavramı; neye / kime /hangi

kritere göre ÖNEMLİ veya ÖNEMSİZDİR? Bunun tek cevabı vardır.

Her HAK ÖNEMLİDİR.

Bize (Adalet Hizmeti Sunanlara) düşen; hakkın küçüğüne /büyü-

ğüne, miktarına /içeriğine, alacaklısının sıfatına /borçlusunun statü-

süne bakmaksızın herkese HAKKINI teslim etmek, ancak öncelikle ve

ivediyyen HERKESİN HAKKINA SAYGI DUYMAKTIR.

13) YÜKSEK BİR EDEB / ÂDÂB / AHLAKÎ MİZACA SAHİP

OLMAK;

ETİK / ETHOS ;

“Etik veya en yalın tanımıyla töre bilimine baktığımızda şunlar

söylenebilir. Etik terimi Yunanca ethos yâni “töre” sözcüğünden türe-

miştir.

Konumuz açısından ele alınması gereken konu, Erdemler etiği ola-

caktır.

Erdemler etiği insanın nasıl birisi olması gerektiğini söyleme-

ye çalışır. Erdemler etiği ilk olarak Eski Yunan’da ortaya çıkmıştır.

Plato’nun Symposium’unda insanların sahip olması gereken dört er-

dem olarak Basiret, Adalet, Cesaret ve İtidal gösterilmiştir. Aristo er-

demleri ahlâkî ve aklî olarak ikiye ayırmıştır. Dokuz aklî erdemin en

üstünde sophia yani teorik hikmet ve phronesis yani pratik hikmet

gelmektedir. Aristo da ahlâkî erdemler olarak basiret, adalet, cesaret

ve itidali verir. Aristo’ya göre her ahlâkî erdem her iki uçtaki kusurun

ortalamasıdır. Örneğin cesaret erdemi, korkaklık ve deli cesareti gibi

kusurların ortasında yer alır.”

Modeli” sayfa 53.