119

TBB Dergisi 2015 (119)

Aziz Erman BAYRAM

337

ya nakledilen, talebe bağlı video veya elektronik posta (

e-mail

) yoluyla

ticarî iletişim sağlanması, bilgi toplumu hizmetleri kapsamında kabul

edilir. Yani elektronik sözleşmelerin konusunu sadece maddî varlıklar

oluşturmamakta, dijital ortamda sunulan hizmetler de sıklıkla elekt-

ronik sözleşmelere konu olmaktadır.

Elektronik Ticaret Direktifi’nin başlangıç kısmının 18. paragra-

fı uyarınca, çevrimiçi sipariş edilen malların teslimi veya çevrimdışı

(

offline

) hizmet sunumu, Direktif’in kapsamı dışındadır. Bu durumda,

elektronik vasıtalarla kurulan bir sözleşme kapsamında, sözleşmeye

konu malın teslimi konusu, Elektronik Ticaret Direktifi’nin uygulama

alanı dışında kalmaktadır. Ancak bu, sadece sözleşmenin ifa aşaması

ile ilgilidir. Sözleşmenin fiziksel ya da elektronik ortamda ifa edilmesi,

onun elektronik sözleşme olup olmadığının belirlenmesinde önem ta-

şımaz.

Çevrimdışı (

offline

) bilgi toplumu hizmeti sunumu, Direktif’in

uygulama alanı dışında kalmaktadır.

Elektronik Ticaret Direktifi’nin başlangıç kısmının 18. paragrafın-

da, televizyon hizmetleri ve de bu hizmetin radyo dalgaları yoluyla

yayınlanmasının, bilgi toplumu hizmetleri kapsamında kabul edilme-

yeceği düzenlenmiştir. Nitekim bu hizmetler, bireysel talebe karşılık

olarak sunulmamaktadır. Bir işverenle işçisi arasındaki sözleşmeyle

kurulan ilişki de, bilgi toplumu hizmeti olarak kabul edilmemekte-

dir. Ayrıca şirket hesaplarının denetimi ya da bir hastanın fiziksel ola-

rak incelenmesini gerektiren tıbbi muayene gibi, niteliği gereği uzak

mesafeli ve elektronik araçlarla yerine getirilemeyecek işlemler, bilgi

toplumu hizmeti sayılmamaktadır. Bu nedenle Direktif uyarınca, bu

işlemler hakkında Elektronik Ticaret Direktifi uygulanmayacaktır.

Elektronik Ticaret Direktifi’nin 9. maddesinde üye devletlere, söz-

leşme sürecine uygulanan şartların elektronik sözleşmelerin kullanıl-

masına engel oluşturabilecek ya da elektronik sözleşmelerin elektronik

ki hizmet görme fiillerinden farklı anlama geldiği, Direktif’teki hizmetten kastın

hukukumuzdaki teknik anlamın ötesinde elektronik ortamda malların satışını da

kapsayan çok geniş bir faaliyet olduğu konusunda bkz. İnal, E.: E-Ticaret Huku-

kundaki Gelişmeler ve İnternette Sözleşmelerin Kurulması, İstanbul 2005, s. 43.

İnal, a.g.e, s. 43. Öğretide Kırca ise, Direktif’in hizmet ve bilgi sunumuna ilişkin

sözleşmeler ile internet veri bankası sözleşmelerini kapsadığını, aksine sözleşme-

nin internet üzerinden kurulup, edimin geleneksel yollarla ifa edildiği sözleşmele-

re uygulanmayacağını belirtmiştir (Bu konuda bkz. Kırca, Ç.: «İnternette Sözleşme

Kurulması»,

BATİDER

2000, s. 105.).