276 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Alp Aziz BACAK
275
bir biçimde cereyan etmesi, sanığın yalnızlığını ve bir haksızlığa kur-
ban gittiği inancını kaldıracaktır. Çünkü kendi yargılamasının kamu
önünde yapılması ve yargılayıcının açık bir haksızlığı göze alamayaca-
ğı söz konusudur. Bu bakımdan alenilik devletin, adalet dağıtımında
bir tür kontrolüdür. Bu sayede halk, adalete ve adalet dağıtımındaki
adalete inanmış, adalet dağıtan makam hakkında da kanaat elde et-
miş olmaktadır.
29
Yargılamanın aleniyeti ilkesi, yargılamanın taraflarına yönelik bir
güvence olduğu kadar kamuoyunun yargıya olan güven ve saygısını
da arttıran bir durumdur.
30
Aleniyet ilkesi ile dürüst yargılama kuralına uyulup uyulma-
dığı taraflar ve toplum tarafından denetlenmiş olur. Buna bağlı ola-
rak hâkimin duruşmayı yönetirken daha dikkatli olacağı düşünülür.
Ayrıca yargılamanın sonunda vicdani kanaate ulaşırken hâkimin ve
mahkemenin çok daha titiz davranması beklenir. Hâkimin, hükmünü
gerekçelendirirken de duruşmanın herkes tarafından takip edildiği-
ni göz önünde tutacağı ve ona göre sağlam gerekçeler yazacağı umut
edilir.
31
Uygulamada, duruşma salonlarının fiziksel durumları ve koşul-
ları nedeniyle her zaman duruşmaya katılımın arzu edilen seviyede
sağlanamadığı görülmektedir. Aleniyet, sadece duruşma süjeleri için
geçerli olmayıp, aynı zamanda duruşmanın tüm safahatında izleyici
olarak da bulunabilme hakkını teşkil eder. Aleniyet ilkesi, hem herke-
sin fiziki koşulların elverdiği ölçüde duruşma salonunda dinleyici ola-
rak bulunabilmesine (doğrudan aleniyeti) hem de duruşma salonunda
bulunan kişilerin görüp duyduklarını duruşma dışında açıklayabil-
mesine (dolaylı aleniyet) olanak tanır. Ancak duruşma salonlarının fi-
ziksel olarak yeterli kapasiteye sahip olmadığı, hatta bazı durumlarda
kalem ile duruşma salonunun ortak kullanılması durumlarında ale-
niyete imkân verebilecek fiziki şartların bulunmadığı görülmektedir.
Bu nedenle örneğin, toplu görülen bazı ceza yargılamalarında,
sanıkların sadece en yakın akrabalarının bile duruşmaya katılımına
29
Halil Yılmaz, “Alenilik(açıklık)”,
Ankara Barosu Dergisi
1988/2 s.235
30
Şeref Ünal, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, T.B.M.M. Yayını, s.179
31
Metin Feyzioğlu, “Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat”, Yetkin Yayı-
nevi, Ankara, 2002, s. 169.