291 / 617
Adli Kolluk-Savcı İlişkisi ve Soruşturmalara Etkisi
290
tion, even though the Code has been in force for almost 10 years. In
this research, we try to analyze the regulations made on judicial law
enforcement in order to improve the efficiency of criminal justice
system.
Keywords: Judicial Police, Prosecutor of the Republic, Judicial
Investigation
GİRİŞ
Devletin en önemli görevlerinin başında, toplumun ve bireyin
güvenliğini sağlamak gelmektedir. Bunu gerçekleştirmenin en temel
yolu ise etkin bir ceza adalet sistemine sahip olmaktan geçer. Ceza
adalet sistemi etkin olan uygar toplumlarda vatandaşların devlete ve
adalete güveni yüksektir. Ancak ceza adalet sisteminin sağlıksız işle-
diği devletlerde, vatandaşlar kendilerini güvende hissetmezler. İdari
ve adli birimlerin yönetiminde olan kolluk kuvvetleri, ceza adalet sis-
teminin etkinliğinin sağlanmasında en önemli faktörlerdendir.
Ülkemizde adli kolluğun kurulması, son elli yılın meselelerinden-
dir. 5271 sayılı CMK’nın hazırlık sürecinde Adalet Bakanlığı adli kollu-
ğun Cumhuriyet başsavcılığının emrinde, özerk bir yapıda kurulması-
nı talep etmiştir. Ancak İçişleri Bakanlığı’nın tepkileri nedeniyle özerk
bir adli kolluk kurulması düşüncesinden vazgeçilmiştir. Esasında kol-
luğun adli-idari kolluk olarak ayrılması ve buna göre teşkilatlanması
bir sistem meselesidir. Uygulamada idari kolluktan ayrı ya da özerk
adli kolluk teşkilatına sahip olan ülkeler (Fransa, İtalya) olduğu gibi
ayrı bir adli kolluk teşkilatına sahip olmayan ülkeler de (İngiltere, Gal-
ler) mevcuttur. 2005 yılında yürürlüğe giren CMK da kendine has bir
yapıyla adli kolluğun kurulmasını düzenlemiştir. Buna göre kurulan
adli kolluk, ayrı bir teşkilattan ziyade idari kolluk içinde yer alan iş
bölümüne dayalı, fonksiyonel olarak ayrılmış bir birimdir.
Uygulanmasında 10. yılına girdiğimiz bu yeni sisteme ve genel ola-
rak kolluğun adli-idari kolluk olarak ayrılmasına, daha doğru ifadeyle
ülkemizde ayrılamamasına yönelik, farklı yaklaşımlar söz konusudur.
Yeni sistemin en önemli ve en tartışmalı özelliklerinden biri kolluğun,
suç üstü hali hariç kalmak üzere, savcının talimatını almadan doğru-
dan araştırma yapma yetkisine sahip olmamasıdır. Bununla soruştur-
mada esas kontrolün Cumhuriyet savcısında olması hedeflenmiştir. Bu
husus hem öğretide hem de uygulamada, kolluk birimleri ve Cumhu-