293 / 617
Adli Kolluk-Savcı İlişkisi ve Soruşturmalara Etkisi
292
tirmenin en temel yolu, etkin bir ceza adalet sistemiyle mümkündür.
Ceza adalet sistemi etkin olan uygar toplumlarda vatandaşların dev-
lete ve adalete güveni yüksektir.
2
Bu yönüyle idari ve adli birimlerin
yönetiminde olan kolluk kuvvetleri ve özellikle “
adli kolluk
” ceza adalet
sisteminin etkinliğinin sağlanmasında önem arz etmektedir.
3
Kolluk, kanunların vermiş olduğu yetki dahilinde kamu düzenini
koruyup-kollayan, toplumsal düzen bozulduğunda normale döndür-
mekle görevli, suç işlenmesini önleyen, kanunlarla ve diğer düzenle-
yici işlemlerle verilen görevleri yapan, suç işlendikten sonra failleri ele
geçirmek görev ve yetkilerine sahip olan kamu görevlilerinden oluşan
teşkilattır. Kolluk, kamu düzenini koruma görevi kapsamında, bozu-
lan kamu düzenini tekrar sağlamak için kanun dairesinde kalmak
şartıyla her türlü tedbiri almak mecburiyetindedir. Bu tedbirleri alır-
ken kişilerin anayasal teminat altında bulunan özgürlüklerini yasala-
ra uygun olarak sınırlandırabilir.
4
Kolluk; görev alanı, görevinin niteliği ve yetkilerinin sınırları ba-
kımından ülke çapında farklı teşkilatlara ayrılmış ve bu nedenle farklı
isimlerle anılmaktadır. Aşağıda kolluğu genel hatlarıyla açıklamaya
çalışacağız.
A. GÖREV ALANI BAKIMINDAN KOLLUK
Görev yerleri bakımından kolluk “
genel kolluk”
ve “
özel kolluk
” ola-
rak düzenlenmiştir. Polis ve jandarma güçleri genel kolluk olarak ifade
edilmektedir. Genel kolluk haricinde kalan orman muhafaza, gümrük
muhafaza ve sahil güvenlik gibi, belirli hizmetleri görmek üzere ku-
rulmuş olan kolluk güçleri ise özel kolluk olarak ifade edilmektedir.
5
2013, s.115.
2
Akın Çakın, “Ceza Adalet Sisteminin Etkinliği Açısından Adli Kolluğun
Gerekliliği ve Geliştirilmesi”, Avrupa’da ve Türkiye’de Kolluk-Adalet İlişkileri
Sempozyumu, 28-30 Kasım2005,( Editör: Burcu Ertem), Türkiye Adalet Akademisi
Yayınları, Ankara, 2006, s. 41.
3
Erdener Yurtcan, Ceza Yargılaması Hukuku, 10. B., Kazancı Y., İstanbul, 2004, s.
225.
4
Nurullah Kunter/Feridun Yenisey/Ayşe Nuhoğlu, Muhakeme Hukuku Dalı
Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 17. B., Beta, İstanbul, 2009, s. 318-319.
5
Erdener Yurtcan, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, 6. B., Adalet Y., Ankara, 2013,
s. 632; Nevzat Toroslu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. B., Savaş Y., Ankara, 2003,
s. 241.