294 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Yusuf Ziya POLATER
293
1. Genel Kolluk
Genel kolluk, ülkede güvenlik hizmetini sağlamak için 3201 sayılı
Emniyet Teşkilatı Kanunu (ETK), 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet
Kanunu (PVSK) ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri
Kanunu (JTGYK) ile oluşturulmuştur. Genel kolluk güçleri ülkede dü-
zeni sağlamak ve önleyici hizmet yapmak için görevlendirildiğinden,
bu görevlerini yaparken 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’na (İİK) göre
merkezin ve mülki idarenin emrindedirler.
a. Polis Teşkilatı
Polis, kamu düzenini ve güvenliğini koruma, kollama suç ve suç-
luları bulma ile görevli, gerektiğinde zor kullanma yetkisine sahip, be-
lediye sınırları içinde hizmetini yürütmekle yetkili ve sorumlu kolluk
birimidir.
6
Polisin idari ve adli olmak üzere iki önemli görevi vardır.
Görevinin büyük kısmını oluşturan idari görevi sırasında mülkü ida-
renin emri altındadır. Görevinin diğer kısmını oluşturan suçun işlen-
mesinden sonra başlayan adli görevi sırasında ise Cumhuriyet savcısı-
nın emir ve talimatlarını yerine getirmekle görevlidir.
b. Jandarma Teşkilatı
Askeri kimliğe sahip, önleyici ve adli kolluk görevi ifa eden jan-
darma, genel kolluğun en büyük ikinci kuvvetidir. Askeri görevden
ziyade, sivil görev ifa eden jandarma bu görevi nedeniyle İçişleri
Bakanlığı’na bağlıdır. Mülki görevleri yerine getirdiği sırada mülki
idarenin emri altındadır.
7
Jandarmanın kanunda kaynaklanan askeri,
mülki, adli ve diğer görevleri olmak üzere temel olarak dört görevi
vardır. Mülki ve adli görevleri dışında askeri emir-komutaya tabidir.
(JTGYK m. 7.)
2. Özel Kolluk
3201 sayılı ETK’da tüm ülke çapında görev yapan polis ve jandar-
ma, genel kolluk olarak ifade edilmekte, onların dışında kalan ve ken-
6
Nevzat Sönmez, Emniyet Teşkilatı ve Polis Meslek Hukuku, 5.B, Seçkin, Ankara,
2009, s.27.
7
Sönmez, s. 78-79.