396 / 497
TBB Dergisi 2016 (123)
Erdem İlker MUTLU
395
Terörizmi tanımlarken Bruce Hoffman (1998) ilk olarak hangi
tanımların yanlış olduğuna bakmak gerektiğini söylemiştir.
30
Düşü-
nürün sözünü ettiği tanımlar daha çok sözlük ve ansiklopedilerdeki
terörizm tanımlarıdır. Ortak özellikleri hipotezlerle dolu önermeler
içeren, oldukça geniş ve belirsiz önermeler olmalarıdır. Bunun gerek-
çesi olarak son 200 yıla dikkat çekmiş ve terörizmin tipolojik farklılaş-
masına ve yüzünün nasıl değiştiğine örnekler vermiştir.
Son dönemde
Gus Martin
31
, bu anlayışları güncelleyerek, günü-
müzde çok sıkı olmayan hücresel bağlarla birbirine bağlı, siyasal mo-
tivasyonla yumuşak hedeflere karşı asimetrik şiddet eylemleri plan-
layan bir yapılanmalar tanımlamıştır. Bu yapılanmalar “terörizm”
ifadesine karşı kendini genelde aşırı (extremist) bir dille meşrulaştır-
maya çalışmışlardır. Bu dilde ahlaki totalitarizm, kısa ve öz neden-so-
nuç ilişkileri ve mistik-dinsel referanslar hâkimdir. Bunun gerekçesi
ise kitlelere aykırı görüşleriyle bir anlamda ulaşmaktır.
32
Terörizm kavramının tanımlanabilir olup olmadığı ise başka bir
konudur. Burada
Neuman&Smith
aslında çok radikal bir bakış açısıy-
la tamamen terörü değer-siz bir kavram olarak nitelemektedir. Sosyal
bir değer ifade etmeyen ama dilbilimsel ve felsefi olarak ayrı yollara
çıkabilen ve dilbilim filozoflarınca “
kategori problemi
” olarak adlandı-
rılan problemi barındıran bir kavramdır.
33
Zira ortada bir varoluşsal
fenomen olarak ve terör eyleminin uzlaşmaz tarzına bağlı olarak farklı
kavramsal alt dizinlere girebilirler.
Normalde devlet dışılıkla anlatılmaya başlanan şiddet devlet ta-
rafından kullanıldığında nasıl değerlendirilecektir? İkinci Dünya
Savaşı’nın son evresinde Nazilerin maneviyatını çökertmek için müt-
tefik hava kuvvetlerinin Alman sivil yerleşim bölgelerini bombalama-
sı
34
, savaşta devlet gücünün terörist bir yöntemle gösterilmesi olarak
30
Hoffman, Bruce. Inside terrorism, NY, Columbia University Press, 2006
31
Martin, Gus. Understanding Terrorism, Sage Publications Inc, Los Angelos, Lon-
don, New Delhi, Singapore, Washington DC, 2013, s.37
32
Aynı konuyu farklı bir anlatımla Didier Bigo’da bulabiliriz. Bigo, Didier/Laurent,
Bonelli(2008) Preventing Violent Radicalisation and terrorist recruitment in the
EU, The threat to Europe by radical islamic terrorist groups, Ad hoc Briefing Paper
for the European Parliament, January 2008
33
Neuman&Smith, a.g.e., s. 7
34
Tarihin en ağır bombardımanı olarak bilinir. Çok kısa bir sürede 8 milyon sivil
kaybına neden olmuştur. Hiroshima ve Nagazaki’nin yarattığı uzun vade yıkımla
karşılaştırıldığında kısa vadede ve çok daha ağırdır.