107 / 561
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Hakkında Bir Değerlendirme...
106
1. Kişinin Açık Rızasının Bulunması
1982 Anayasası’nın 20. maddesine 2010 yılı Anayasa Değişikliği ile
eklenen kişisel verilerin korunmasına ilişkin paragrafta da, “
kişisel ve-
riler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir
”
düzenlemesi yer almaktadır.
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nda ve 95/46/AT sayılı Avrupa
Birliği Yönergesi’nde yer alan düzenlemelere göre, ilgili kişinin rıza
beyanının geçerli sayılabilmesi için bazı gerekliliklerin karşılanma-
sı gerekmektedir. Yönerge’ye göre, ilgili kişinin rızasının bir hukuka
uygunluk şartı olarak değerlendirilebilmesi için, “şüpheye yer bırak-
mayacak şekilde verilmiş” olması, bir başka deyişle “kesin” olması
gerekir.
114
Yine, özel nitelikli kişisel kişisel verilerin işlenmesinin söz
konusu olduğu durumlarda da ilgili kişinin rızasının “açık” olması
aranmaktadır.
115
Rıza, ilgili kişinin açık ve kesin bir iradesi olmalı, bir başka deyişle
ilgili kişinin kişisel verilerinin işlenmesine rıza gösterip göstermedi-
ği konusunda herhangi bir şüphe bulunmamalıdır.
116
95/46/AT sayılı
hak olarak benimsendiği Kıta Avrupası’nda ise, ilgili kişi, haklarının ihlali olan
hareketlere karşı rıza göstermektedir. Kuşkonmaz, s.102.
114
95/46/AT sayılı Avrupa Birliği Yönergesi madde 7/a.
115
95/46/AT sayılı Avrupa Birliği Yönergesi madde 8/2 a. Özel nitelikteki kişisel
verilerin işlenmesinde en önemli meşruiyet koşullarından birisi, ilgili kişinin rıza
beyanında bulunmasıdır. Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi için aranan rıza-
nın, açık şekilde verilmesi, bir başka deyişle ilgili kişinin kabule yönelik iradesini
ortaya koyan müspet bir hareketinin bulunması gerekmektedir. Kişinin hareket-
siz kalması rıza gösterdiği şeklinde anlaşılmamalıdır. Küzeci, s.240. 95/46/AT
sayılı Avrupa Birliği Yönergesi’nde ilgili kişinin rıza beyanının geçerli olabilmesi
için, dört durumun bir arada bulunduğu nitelikli bir rıza beyanının bulunması
gerekmektedir.
116
Şüpheye yer bırakmayan rıza beyanı, açık veya örtülü şekilde yapılabilir; Başalp,
Kişisel Verilerin Korunması ve Saklanması, s. 40; Beyanın anlam ve konusu, beyan
vasıtalarından yani, kullanılan söz, yazı ve işaretlerden hiçbir yorum ve karışıklı-
ğa yer vermeyecek şekilde anlaşılıyorsa, bu bir açık rıza beyanıdır. Açık irade be-
yanın ilgili kişinin rıza beyanında 95/46/AT sayılı Avrupa Birliği Yönergesi’nce
aranan ilk ölçütü karşıladığı açıktır. Küzeci, s.221. Örtülü rıza beyanında, birey
rızasını dolaylı olarak başka davranış biçimleriyle veya bunların yorumuyla açık-
lamakta, hal ve şartlara göre değerlendirilen bu davranış biçimleri sonucunda
kişinin rızasıyla ilgili kanaat elde edilmektedir. Mustafa Dural – Suat Sarı, Türk
Özel Hukuku Cilt I, Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Bölümleri,
İstanbul 2006, s.166’dan aktaran Kuşkonmaz, s.103; Beyan davranışı mevcut hal
ve şartlara göre değerlendirildiğinde sonuçta beyanda bulunulduğuna dair bir
kanaat elde edilebiliyorsa açık rıza beyanı gibi örtülü rıza beyanı da Yönerge’de