109 / 561
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Hakkında Bir Değerlendirme...
108
nin işlenmesine rıza göstermesi şeklindeki bir rıza beyanı bu koşulun
sağlanmamasından dolayı geçerli sayılmayacaktır.
119
İlgili kişi, kişisel
verilerinin işlenmesi ile ilgili, özellikle işlemenin içeriği, amacı, süresi,
verilerin nerelerde kullanılacağı hakkında yeterince bilgilendirilmeli-
dir.
120
95/46/AT sayılı Avrupa Birliği Yönergesi’nde rıza beyanının şek-
line ilişkin herhangi bir koşul düzenlenmemiştir.
121
İnternet ortamında yapılan rıza beyanları yukarıda belirtilen ko-
şulları taşıyorsa kural olarak geçerli kabul edilmelidir. Ancak burada
üzerinde durulması gereken, internet ortamında ilgili kişinin yeter-
li olarak bilgilendirilip bilgilendirilmediğidir.
122
Bu konuda üzerinde
durulması gereken bir başka hususta, “opt-in” ve “opt-out” olarak ifa-
de edilen rıza türleridir..
123
“Opt-out” seçeneğinde kişinin hareketsiz
kalması rıza beyanında bulunduğu anlamına geldiğinden, bu seçenek
kişisel verilerin korunmasında “opt-in” seçeneğine göre daha zayıf bir
koruma sağlamaktadır. 95/46/AT sayılı Avrupa Birliği Yönergesi’nin
119
Küzeci, s.223.
120
Bir başka deyişle kişi, neye rıza gösterdiği konusunda bilgilendirilmiş olmalıdır.
Kişisel verilerin ileriki dönemlerde de işlenmesi söz konusu ise, kişinin bundan da
bilgisi olması gereklidir. Bu ölçüt, rızanın şüpheye yer bırakmayacak şekilde veril-
mesi gerekliliği ile de ilişkilidir. Ayrıca ilgili kişi neye rıza gösterdiği konusunda
bilgilendirilirken anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Kişinin anlayamayacağı terim-
lerle dolu veya okuyamayacağı kadar küçük bir yazıyla yazılmış bir bilgilendirme
formuna dayanan rıza beyanı Yönerge kapsamında geçerli bir beyan olarak kabul
edilmeyecektir. Kuşkonmaz, s.105.
121
Bununla birlikte, Federal Almanya Veri Koruma Kanunu’nda rızanın yazılı olma-
sı gerektiği yer almaktadır. Elektronik ortamda yapılan rıza beyanlarında da genel
kural olarak yazılılık koşulunun gerçekleştiği kabul edilmiştir. Korff, s. 32; Küzeci,
s.224; Kuşkonmaz, s.105.
122
Bilgilendirme metninde yer alan bilgiler; fazla uzunsa, ifadeler açık değilse, site-
nin içerisindeki yönlendirmelerle ulaşmak zorlaştırılmışsa veya ortalama bir kişi-
nin anlayamayacağı teknik bir dille yazılmışsa, bu durumda ilgili kişinin yeterin-
ce bilgilendirildiği söylenemeyeceğinden rıza beyanı geçersiz sayılacaktır. Kuner,
European Data Protection Law, s.68.
123
Örneğin, e-maillerde “bu iletileri almak istemiyorsanız aşağıdaki kutuyu işaretle-
yiniz” gibi bir uyarı bulunuyorsa, bu “opt-out” rıza beyanına örnek olarak gösteri-
lebilir. Burada kişi rıza beyanında bulunmak için herhangi bir eylemde bulunma-
malı, örnekte belirtilen kutuyu işaretlememelidir. Kişinin hareketsiz kalması rıza
beyanında bulunduğu şeklinde anlaşılmaktadır. Yine bir başka e-mailde “Kişisel
bilgilerinizi size çeşitli fırsatlar sunacak X Şirketi ile paylaşmamızı istiyorsanız
aşağıdaki kutuyu işaretleyiniz” gibi bir uyarı bulunuyorsa, bu durumda “opt-in”
rıza beyanının bulunduğundan bahsedilebilir. Burada ilgili kişi, rıza beyanında
bulunmak için kutuyu işaretleyerek aktif bir hareket yapmaktadır. Kişinin ha-
reketsiz kalması, rızasının olmadığı anlamına gelmektedir. Carey, s.254; Küzeci,
s.225.