Dergi(124)

TBB Dergisi 2016 (124)

Hediye Bahar SAYIN

489

den doğan hakları kısıtlanamaz, kaldırılamaz. Esas sözleşme ve yöne-

tim kurulu kararı ile üyelerin bilgi alma ve inceleme haklarını geniş-

letebilir. Bu bağlamda esas sözleşme veya yönetim kurulu kararı ile

kanuni düzenlemeden sapılabilir. İşlerin gidişi hakkında bilgi istemle-

rinde başkanın izninin aranmaması kararlaştırlabilir. Bu durumda da

“münferit iş” ve “işlerin gidişi” kavramları arasındaki fark önem arz

eder.

Belirttiğimiz sebeplerden dolayı bu iki kavramın kapsamlarının

değerlendirilmesi, üyelerin bilgi alma hakkını kullanırken karşılaşa-

cakları “kurul başkanı” engelini kaldırmak açısından önemlidir:

2.2.1. İşlerin gidişi kavramı

İşlerin gidişi (

geschäftsgang)

kavramına ilişkin ittifak edilmiş bir

tanım bulunmamaktadır. “Münferit işler” kavramının karşıt anlamın-

dan yola çıkılarak kavramın içeriği belirlenmeye çalışılmaktadır. Buna

göre, münferit iş ve işlemlere yönelik olmayan bilgi talepleri “işlerin

gidişi” hakkında bilgi talebi olarak değerlendirilir.

İşlerin gidişi; tek,

belirli ve sınırlandırılmış işlemleri değil herşeyi kapsar. Hakkın kötü-

ye kullanılması ve orantılılık ilkesi göz önünde bulundurularak bir

işletme alanı veya işlem grubu hakkında bu kapsamda bilgi talep edi-

lebilir.

İşlerin gidişi, bazı konularda belirli bir süreçte hali hazırdaki du-

rumun tespitine ilişkin verileri kapsar. Dolayısı ile işlerin gidişi ile

genel olarak işletmede belirli bir süre içinde yapılmış her türlü iş ve

A. Kortunay, (2015). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirketlerde

yönetim kurulu ve üyelerin bilgi edinme hakkı. İstanbul: XII Levha, s. 357.

İ. Kırca, (Şehirali Çelik, F. H./Manavgat, Ç.) (2013). Anonim Şirketler Hukuku C.

I. Ankara: Adalet, s. 717; Kortunay, s. 355; İsviçre hukukunda “işlerin gidişi” kav-

ramının dar yorumlanması yönünde görüşler mevcuttur. Bkz. P. Böckli. Schwei-

zer Aktienrecht. (4. Auflage). Zürich 2009, § 13, N. 204; I. W. Hungerbühler. Der

Verwaltungspräsident. Zürich 2003, s. 75. Çünkü özel ve tek bir olaya ilişkin bilgi

taleplerinde kurul başkanının izni gerekir. Böckli, § 13, N. 204. Fakat bu görüşün

aksine kavramın geniş yorumlanması gerektiği yönünde de görüşler bulunmakta-

dır. G. Krneta. Praxiskommentar Verwaltungsrat Art 707-726, 754 OR und Spezi-

algesetze. (2. Auflage). Bern 2005, Art. 715a, N. 998, M. Wernli/ H. Honsell/ P. N.

Vogt/ R. Watter vd.). Obligationenrecht II Art. 530-1186 OR Basler Kommentar.

(3. Auflage). Zürich 2008, Art. 715a, N. 9.

Wernli vd., Art. 715a, N. 9.