125

392 / 417

TBB Dergisi 2016 (125) Kutluhan BOZKURT 391
ki yükümlükleri de yer almaktadır. İlave olarak; sürecin, Türkiye’nin
AB’ne üyelik için aday bir ülke konumunda olmasından dolayı, AB
ve Ortaklık hukuku açısından da hukuksal etki ve dönüşümlerinin
de olacağı açıktır. Türkiye’nin AB ile “Vize Muafiyeti ve Geri Kabul
Anlaşmasını” 13 imzalaması nedeniyle; hem Türkiye açısından, hem
de AB açısından hukuksal bir metin ortaya çıkmıştır.14 Türkiye, Suriye
iç savaşı ve yoğun sığınmacı akını nedeniyle, AB’nin uzun zamandır
Türkiye’den talep etmiş olduğu “Geri Kabul Anlaşmasını” en nihaye-
tinde imzalayarak, ortaklık hukuku ve üyelik müzakereleri açısından
hukuksal sorumluluk altına girmiştir.
Tüm bunların haricinde, AB’de ise yoğun mülteci akını nedeniy-
le, sınır kontrollerinin tekrar başlaması Schengen 15 anlaşmasının üye
ülkelerde fiilen dikkate alınmaması sonucu doğurmuş, hatta Schen-
gen anlaşmasının hukuki durumu yüksek sesle AB içinde tartışılır
hale gelmiştir. Bu sonuç ise AB’nin hukuksal olarak büyük sıkıntılar
yaşamaya başladığının da bir göstergesi olmaktadır. Sonuç itibariyle;
savaşın ve sığınmacıların yaratmış olduğu en önemli hukuksal etki ve
neticeler, AB ve Türkiye arasında imzalanan “Vize Muafiyeti ve Geri
Kabul Anlaşması” ile Schengen Anlaşmasının AB üye ülkelerince as-
kıya alınması ve bağlayıcılığını –yasallığının- tartışmaya açılması ola-
rak dikkat çekmektedir.
Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuksal Durumu
İncelenmesi gereken bir diğer husus ise Türkiye’deki Suriyelilerin
hukuksal statüsüdür. Her şeyden önce “iltica ve sığınma taleplerinin”
ortaya çıkmasına neden olan temel unsur devletlerin vatandaşlarını
korumamaları veya koruyamamalarıdır.16 Çatışma ve şiddet ortamı
insanların ülkelerinde karşılaştıkları (savaş, şiddet, yoksulluk, işsizlik,
dinsel, etnik, ideolojik baskılar, ekolojik ve doğal afetler vb.) gibi farklı
13
14 Bkz.“Council Decision 2014/252/EU of 14 April 2014” ayrıca bkz. “International
Agreement between the European Union and the Republic of Turkey on the read-
mission of persons residing without authorisation”, Official Journal Of the EU of
07 Mai 2014 L134/3.
15 Schengen Anlaşması. Bkz.
TXT/?uri=URISERV%3Al33020
16 Bülent Çiçekli, Uluslararası Hukukta Mülteciler ve Sığınmacılar, Seçkin Ankara
2009, S.15.