Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Tolga AKAY

391

bir uygulama benimsenmiştir.

102

Böylelikle bu kurumların herhangi

bir taklit durumunda hukuklarının muhafazasının temin edilebilmesi

sağlanmıştır.

Sonuç

Osmanlı Devleti’nde marka kavramı özellikle küçük üreticilerin

Sanayi Devrimi’nin etkilerini azaltmak ve aynı zamanda emtiaları-

nın yerel düzeyde taklit edilmesinin önüne geçebilmeleri yönündeki

talepleri sonucu XIX. yüzyılın başından itibaren belirli ölçüde geliş-

meye başlamıştır. 1871 ve 1888 yıllarında çıkarılan Alamet-i Farika

Nizamnameleri, Osmanlı Devleti’nde marka hukukunun oluşumun-

da dönüm noktaları olmakla birlikte, markalaşmayı etkileyen birçok

faktörün henüz Osmanlı sanayi ve ticaretinde gelişmemiş olması bu

süreci yavaşlatmıştır. Özellikle özel sermayenin ve girişimciliğin ol-

dukça zayıf olması, bu nizamnamelerin büyük oranda yabancı/küre-

sel markaların Osmanlı sınırları içerisinde himaye edilmesiyle sonuç-

lanmıştır. Hali hazırda Türkiye’nin ekonomik bakımdan önde gelen

problemlerinden bir de uluslararası markalaşmanın yeterli seviyeye

ulaşamamasıdır.

Her şeye rağmen Osmanlı marka hukuku XIX. yüzyıl sonu ile XX.

yüzyıl başlarında önemli bir tecrübe olarak gelişmiş ve Cumhuriyet’e

aktarılmıştır. Zira Alamet-i Farika Nizamnamesi 1965 yılına değin yü-

rürlükte kalarak, kısa sayılmayacak bir dönemde Türkiye’nin temel

marka kanunu olarak varlığını sürdürmüştür.

Kaynakça

Başbakanlık Osmanlı Arşivi

A. MKT. MVL (Sadaret Mektûbi Kalemi Meclis-i Vâlâ Evrakı), BEO (Bâb-ı Âli Evrak

Odası), C. İKTS (Cevdet İktisad), DH. İD (Dâhiliye Nezareti İdari), DH. MKT

(Dâhiliye Nezareti Mektubî Kalemi), HAT (Hatt-ı Hümâyûn), HR. HMŞ. İŞO

(Hariciye Nezareti Hukuk Müşavirliği İstişare Odası evrakı), HR. TO (Hariciye

Nezareti Tercüme Odası), MF. MKT (Maarif Nezareti Mektûbi Kalemi), MVL

(Meclis-i Vâlâ), ŞD (Şûra-yı Devlet), ZB (Zabtiye Nezareti)

102

BOA, MF. MKT, Dosya No: 406, Gömlek No: 1, 25.S.1316.