127 / 545
126
Askerî Ceza Hukukunda Yoklama Kaçağı, Bakaya, Saklı Suçu (ASCK m.63)
c. İhtiyat Erbaş/Er Bakayası (AsCK m.63/1 (c) Bendi)
(1) Genel olarak
AsCK m.63/1(c) bendinde, ‘İhtiyat erattan çağrılıp da birlikte iş-
leme tabi olduğu kişiler gönderilmiş bulunanlar için, en son gönde-
rilme tarihinden’ itibaren gecikerek gelenler veya yakalananların ha-
pis cezasıyla cezalandırılmaları öngörülmektedir. 1111 sayılı Askerlik
Kanun’da, yükümlülüklerini kamu kurum ve kuruluşlarında çalışarak
veya para ödeyerek yerine getirip terhis edilenler, yedeğe alınan kişi-
ler olarak açıklanmaktadır(1111 SK.m.10/6’ncı fıkra birinci cümle).
Bu
hükümde yedeğe alınan kişilerden anlaşılması gereken AsCK m.63/1
(c) bendinin failleri olan yedek erbaş ve erlerdir.
İhtiyat (yedek) erbaş ve erlerin tamamı veya bir kısmı, eğitim, tatbi-
kat, asayiş, olağanüstü hal, sıkıyönetim veya savaş hallerinde Bakanlar
Kurulu Kararı ile göreve çağırılabilirler (1111 SK.m.10/6 ikinci cümle,
m.58/1). Yedek erbaş ve erlerden, eğitim veya manevra için çağırılmış
olanların eğitim ve manevra süresi bir buçuk ayı geçemez. Olağanüstü
hallerde bu süre Bakanlar Kurulu Kararı ile lüzumu kadar uzatılabilir.
Hiç silâh altına alınmamış olanlar dört ay süre ile silâh altına alınmış
olup da dört aydan eksik eğitim görmüş bulunanlar ise gerektiğinde
bu süreyi tamamlamak üzere askere alınırlar (1111 SK.m.58/ 2, 3).
İhtiyat erbaş/er bakayası eylemi, suç failinin yukarıda açıklanan
nedenlerle yeniden askere çağrılmasına rağmen, mazeretsiz olarak,
birlikte işleme tabi olduğu yükümlülerin katılacakları birliklerine son
gönderilme tarihinden sonra yakalanmaları veya kendiliğinden gel-
meleri halinde oluşmaktadır.
123
Yine yoklama kaçağı ve bakaya suçla-
rının oluşumu için aranan gün unsuru konusu AsCK m.63/1’nci fıkra
(c) bendi bakımından da aranacaktır. 1111 sayılı Kanun’un 90’ncı mad-
desinde
124
bu eylemin suç failleri bakımından yapılacak uygulama ko-
nusunda bir hükme yer verilmektedir.
123
Benzer açıklama için bkz. Çelik, s.71-72.
124
1111 sayılı Kanunun 90’ncı maddesi şöyledir:
‘
Talim ve manevra için çağrıldık-
ları halde 47 nci maddeye göre özürsüz gelmedikleri anlaşılan yedek erbaş ve
erler hakkında 89 uncu madde hükmü uygulanır ve emsalleri kadar hizmete tabi
tutulurlar. Bu gibiler askerlik borcunu ödemedikçe ve cezasını görmedikçe bir
memuriyette kullanılamazlar. Bunların dâhili asayiş için celpleri 59 uncu madde
mucibince seferberlik ahkâmına tabidir’ .