25 / 457
24
İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım Suçu Kapsamındaki Cinsel Şiddet Fiilleri
1. Irza Geçme
Irza geçme, kadına karşı cinsel şiddetin gerek ulusal gerekse ulus-
lararası ölçekte en yaygın şekillerinden birisi olarak karşımıza çıkar.
46
Diğer yandan suçun unsurlarına ilişkin tartışmalar her daim yaşan-
maktadır. Bu tartışmalar uluslararası suçlar bakımından da kendisini
göstermektedir. Genel olarak ırza geçmenin iki unsuru barındırdığı
kabul edilmektedir: 1) cinsel içerikli bir fiziksel saldırı; 2) cebir / rı-
zanın bulunmaması.
47
Belirttiğimiz tartışmalar esas itibariyle suçun
ikinci unsurundan kaynaklanmaktadır. Kimi yazarlar ırza geçme için
cebir unsurunu gerekli bulurken kimi yazarlarsa mağdurun rızasının
bulunmaması gerektiğini belirtmektedirler. Uluslararası mahkemele-
rin kararlarında da suçun unsurlarına ilişkin farklı yaklaşımlar bu-
lunmaktadır.
48
Irza geçmenin unsurlarının bir uluslararası mahkeme tarafından
belirlendiği ilk karar
Akayesu
davasında alınmıştır. RUCM tarafından
görülen davada sanık
Akayesu,
ırza geçme de dâhil olmak üzere ger-
çekleştirdiği çeşitli fiillerden dolayı insanlığa karşı suç ve soykırım
suçundan mahkûmiyet almıştır.
49
RUCM, ırza geçmeye ilişkin önemli
tespitlerde bulunmuştur. Mahkeme, bir kişiye cebir altında uygulanan
cinsel içerikli fiziksel saldırıyı ırza geçme olarak tanımlamaktadır.
50
Mahkeme, ırza geçmenin cinsel şiddetin bir türü olduğunu ve fiziksel
temas bulunmayan hallerin dahi cinsel şiddete vücut verebileceğini
belirtmiştir. Bununla birlikte ırza geçme suçunun oluşması için alışı-
lagelmiş “rıza bulunmaksızın gerçekleştirilen cinsel ilişki” tanımına
vurgu yapılmıştır. Mahkeme bu klasik tanımı genişleterek, ırza geçme
suçunun cisim sokulması ve / veya esasen cinsel anlam taşımayan vü-
46
Hiç şüphesiz cinsel suçların mağduru kadın veya erkek olabilir. Ancak mağdurla-
rın çok büyük kısmının kadın olduğu bir gerçektir. Bu sebeple mağduru daha zi-
yade kadın olarak kabul ediyoruz. Son olarak belirtelim ki uluslararası davalarda
cinsel suç faili kadınlar da yargılanmıştır. Yine ilginçtir ki Kongo’da silahlı çatış-
malar süresince gerçekleşen cinsel saldırıların %10’u kadınlar tarafından erkekle-
re karşı işlenmiştir. Bkz. Monica Adhiambo Onyango/Karen Hampanda, “Social
Constructions of Masculinity and Male Survivors of Wartime Sexual Violence: An
Analytical Review”,
Internatioanl Journal of Sexual Health
, Vol. 23, Iss. 4, 2011, s.
239. Uluslararası suçlar sonucunda mağdur olan kadınlara ilişkin istatistiki bilgi-
ler için bkz. Değirmenci, s. 46-49.
47
Cryer/Friman/Robinson/Wilmshurst, s. 254.
48
Değirmenci, s. 54.
49
Prosecutor v. Akayesu, Case No. ICTR-96-4-T, Judgement, 02.09.1998.
50
Prosecutor v. Akayesu, para. 688.