372 / 457
371
TBB Dergisi 2017 (130)
Neşe BARAN ÇELİK
tandaşlık’ idealinden ciddi bir geri adım olarak değerlendirilse de
51
bu esas pek çok ülkede vatandaşlığın kazandırılmasında bir ölçüt ola-
rak kullanılmaya devam etmektedir. Ancak bu ölçütü kabul etmekle
birlikte çoğunlukla vatandaşlığın kazanılabilmesi için ek koşullar da
aranmaktadır. Örneğin 2013’te Vatandaşlık Kanununda yaptığı deği-
şiklikle birlikte yatırıma dayalı vatandaşlık esasını kabul eden Bulga-
ristan yatırımın türüne göre farklı miktarda yatırımlar belirlemenin
yanında, vatandaşlığa başvurmadan önce en az 1 yıl sürekli ikamet
ve Bulgaristan’da hakkında verilmiş bir mahkûmiyet kararı bulun-
maması şartlarını da aramaktadır.
52
Yine 2013 tarihinde vatandaşlık
kanununda yaptığı değişikliklerle birlikte yatırım esasını kabul eden
Romanya, başvuru sahibinin en az 18 yaşında olması, 4 yıllık ikameti,
mahkûmiyet kararı bulunmaması, yeterli derecede Romanca bilmesi,
Romanya kültürü ve medeniyeti hakkında topluma uyum sağlayacak
derecede bilgi sahibi olma, iyi ahlak ve sadakat gibi ek koşulları da
aramaktadır.
53
Yatırım esasına bağlı vatandaşlık konusunun AB Parla-
mentosuna taşınmasına sebep olan ve Parlamentonun yukarıda bah-
sedilen ilke kararı ile yatırıma dayalı vatandaşlık ile ilgili düzenlemeyi
Birliğin değerlerine uygun hale getirme yönünde çağrıda bulunulan
Malta ise söz konusu düzenlemeyi yatırım dışında bir yıllık ikamet
şartı koyarak ve yatırım miktarını arttırarak 2014’te yürürlüğe koy-
muştur.
54
Malta da yatırıma dayalı vatandaşlık başvurusu yapılabil-
mesi için belirli tutarda yatırım dışında 1 yıllık (180 günü kesintisiz
olma şartıyla) ikamet şartı, sağlık sigortası, iyi ahlak gibi ek şartlar da
aranmaktadır.
55
Birleşik Krallık, Kanada, Belçika ve Macaristan gibi
bazı devletlerde ise öngörülen yatırım miktarının gerçekleştirilmesi
halinde yabancıya vize ve ikamet izni bakımından ayrıcalıklar tanın-
makta; bu ikamet izni de (yasalarda belirlenen sürelerin dolmasının
51
Ana Tanasoca, ‘‘Citizenship for Sale Neomedieval, not Just Neoliberal?’’,
European
Journal of Sociology,
V.57/1 ,2016, s.192.
52
Džankić, s.12-13.
53
Act No. 21/1991 on Romanian Citizenship, m.8/2 Bkz.:http://eudo-citizenship.
eu/global-modes-of-acquisition?p=&application=globalModesLoss&search=1&
modeby=country&country=Romania (Erişim tarihi 15.03.2017).
54
İlke kararlardan biri de Malta Hükümetine yatırıma dayalı vatandaşlık ile ilgili
düzenlemeyi Birliğin değerlerine uygun hale getirme yönünde çağrıda bulunmak
olmuş; Malta Hükümeti de eleştiri ve tepkiler üzerine konuyla ilgili düzenlemeyi
yatırım dışında bir yıllık ikamet şartı koyarak 2014’te yürürlüğe koymuştur.. Bilgi
için bkz.: Džankić, s.10-11.
55
Džankić, s.10-12.