Dergi 130

451

TBB Dergisi 2017 (130)

Uğur BAYILLIOĞLU

rarası örgütün bir organı olarak İşletme’nin etkinliği altında ve piyasa

şartları dışında işletilmesini öngören bir sistem benimsenmiştir. Tabii

ki Batılı müesses ekonomik nizamın yeni doğan aşamasına yönelik bu

meydan okuma karşılıksız kalamazdı. Bu karşılık, deniz hukukuna

yönelik en büyük kodifikasyon faaliyetini, kısmen sonuçsuz bırakmak

üzere gelişmiş sanayici batılı devletler tarafından hemen verilmiştir.

Böylece, deniz hukuku açısından yeni bir nizam yaratmak ve tüm

devletleri bu rejime tabi kılmak amacı gerçekleşmeyecekti. Gerçekten

de Reagan, Thatcher ve Kohl üçlüsü, müzakereleri on beş yıl süren

BMDHS’ni, girişimciliği ve deregülasyonu baltaladığını iddia ederek

imzalamayı reddetmişlerdir.

Buradaki deregülasyon talebinin, kapi-

talizmin temelini teşkil eden

laissez faire

ilkesinin, neo–liberal ekono-

mi politikteki boyut değiştirmiş hali olduğu açıktır. Şüphesiz, ABD’de

neo–muhafazakârlığın yükselmesinin sonucu olan Reagan ile kendi-

sinin İngiliz versiyonu olan Thatcher’in, neo–liberalizmin şampiyon-

luğunu yapmaları gerçeği karşısında, bu durum şaşırtıcı olmamıştır.

Yeni Uluslararası Ekonomik Düzene de şiddetle karşı çıkan bu ikilinin

temel talepleri, bölgedeki kaynaklara ilişkin olarak özel sektöre daha

fazla keşif ve kullanım teşviki sağlanmasıdır ve bu anlamda, Reagan’ın

temel itiraz noktasının, BMDHS düzenlemelerinin, bölgedeki mineral

kaynakların tüm insanoğlu tarafından paylaşılmasını gerektiren, in-

sanlığın ortak mirasına yönelik olduğu aktarılmıştır.

1970’lerin Yeni

Uluslararası Ekonomik Düzeni, 1990’dan sonra yerini, sosyalist blo-

ğun çökmesi ve liberalizmin (aslında neo–liberalizmin) zaferini ilan

etmesiyle birlikte artık yeni ekonomik düzene bırakmıştır. Böyle bir

ortamda, BMDHS’nin XI. kısmının değiştirilmesine yönelik girişimler

yapılmış ve bu girişimler yeni bir anlaşma yapılması ile sonuçlanmış-

tır. Gerçekten de 28 Temmuz 1994’te New York’ta, “10 Aralık 1982 Bir-

lemiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin XI. Kısmının Uygulan-

masına İlişkin Anlaşma” imzalanmıştır.

1994 Anlaşması, söz konusu

ekonomi–politik değişimlere ayak uydurmak ihtiyacının yanında,

Ibid,, s. 45–46.

Bkz: Sands, s. 204–205 ve 9 no’lu dipnot.

Bundan sonra kısaca “1994 Anlaşması” olarak anılacaktır. Metin için bkz: http://

htm (23.11.2016).

Nitekim 1994 Anlaşması, siyasi ekonomik değişimlere, piyasa ekonomisi ve libe-

ralizmin etkilerine dayandırılmıştır. Bkz: Başlar, s. 219, Özman, ‘Deniz Hukuku I’,