448 / 457
447
TBB Dergisi 2017 (130)
Uğur BAYILLIOĞLU
mik bölge ve kıta sahanlığı sahibi olamayacaklarına hükmetmiştir.
57
Hakemlik Mahkemesi bu noktada, BMDHS’nin 121/3. maddesinin
amacına ilişkin yukarıda da belirtiği görüşleri bir kez daha ifade ede-
rek teyit etmiştir.
58
Buna göre kendine has bir ekonomik yaşam şartını
taşımayan kayalar, ülkesel egemenlik iddialarına konu olabilir ve 12
mil karasuları hakkına sahiptir. BMDHS’nin 121/3. maddesinin etki-
si, bu kayaları sadece doğal kaynaklar için kontrol eden devletlerin,
yerleşilmiş bir ülke parçasının sahip olduğu deniz yetki alanları ile
insanlığın ortak mirası için ayrılmış deniz alanına tecavüz ederek, 200
millik münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığına sahip olmasını
önlemektir. Demek ki BMDHS’nin 121/3. maddesinde yer alan şartlar,
hem diğer devletleri hem de esas olarak insanlığın ortak mirası olarak
kabul edilen ulusal yetki ötesindeki deniz alanını korumaktadır.
5) Kararın İnsanlığın Ortak Mirası ve Diğer Devletleri
Koruyan Bağlamı:
Hakemlik Mahkemesi kararının inceleme konusu bölümlerinde,
yukarıda da belirtildiği gibi insanlığın ortak mirasını oluşturan Bölge
ile diğer devletlerin deniz alanlarını koruyan önemli tespitleri bulun-
maktadır. Hakemlik Mahkemesi’nin bu koruma sonucuna ulaşmasın-
da, şüphesiz BMDHS’nin 121.maddesini amaçsal açıdan yorumlayarak,
maddede ada ve kaya ayrımı yapılmasının temel nedenini, insanlığın
ortak mirası olarak kabul edilen ve ulusal yetki sınırları ötesindeki de-
niz yatağı ve onun toprak altını oluşturan alanın daralmasını önlemek
olarak değerlendirmesinin önemli rolü vardır.
Bu bağlamda, Hakemlik Mahkemesi’nin Bölge’yi ve diğer dev-
letlerin deniz alanlarını koruyan tespitleri şöyle özetlenebilir: İnsan
eliyle yapılan modifikasyonlar, adasal yapıların hukuki statüsünü et-
kilememektedir. Her ne kadar Hakemlik Mahkemesi açıkça bu tespiti
yapmasa da bir cezir yüksekliği üzerine yapılan modifikasyonun, ya-
pay ada teşkil ettiği söylenebilir. Aynı şekilde bir med yüksekliğine ya-
pılan modifikasyon da BMDHS’nin 121/3. maddesi çerçevesinde kaya
statüsünde olan bir yapıyı, BMDHS’nin 121/2. maddesi uyarınca tam
yetkili ada haline getiremez. Adasal yapıların, cezir yüksekliği mi,
57
Ibid, para, 646.
58
Ibid, para, 624.