298 / 405
297
TBB Dergisi 2017 (131)
M. Gökhan TÜRE / Oğuzhan TÜRE
Bununla birlikte hastanın çıkarlarının başat konumu, hekim hak-
larının tamamen göz ardı edilmesini gerektiren bir dominantlık da
taşımamaktadır. Hekimlerin de birer birey olarak; kişisel kararlarına
saygı duyulmasını isteme, vicdani kanaatlerine göre hareket etme ve
ahlaken uygun bulmadığı tedavi yöntemlerini uygulamama hakları
vardır.
5
Gerçekten de kısa bir düşünme evresinin sonunda dahi he-
kimlerden, kendi sağlık veya hayatlarını tehlikeye sokan, ahlaki de-
ğerlerine aykırı olan hastalıkları ya da kendilerine karşı onur kırıcı bir
tutum takınmış hastaları tedavi etmelerinin beklenemeyeceği anlaşı-
lır. Bu nedenle hekimlerin sınırlı bir alanda kalsa da, seçme özgürlü-
ğünün bulunduğu söylenebilir ki bu, hizmetten çekilme hakkı olarak
somutlaşır.
Bu çalışma bakımından hekimin hizmetten çekilme hakkı, hem
hastayı reddetme hem de başlanmış tedaviyi sonlandırma hakkını
içerecek şekilde kullanılmaktadır. Kanaatimizce hizmetten çekilme
hakkı, her iki hakkı da bünyesinde barındıran bir anlam taşıdığından,
çalışmada her iki hakkı da içerecek şekilde kullanılmasında bir sakın-
ca yoktur.
I. Hakkın Kapsamı
Şahsına yönelik tehdit ve karşılaştığı şiddet olayları, ahlaki değer-
leri ile çatışan sağlık hizmeti sunumu veya bulaşıcı hastalıklar gibi pek
çok sebep, hekimin tedavi uygulamaması sonucunu doğurmaktadır.
6
Bununla birlikte hekimin tedavi uygulamadığı ya da uygulamaması-
nın muhtemel olduğu her durumun, hekimin hizmetten çekilme hak-
kı kapsamında değerlendirilmesi mümkün görünmemektedir.
Tedavi uygulanmayan durumların bir kısmı, bir hak dairesinde
kullanılmadığından hukuka aykırıdır ve hekimin hukuki sorumlulu-
ğunu gündeme getirmektedir. Bir kısmında ise hekim hukuka uygun
bir davranış içerisindedir; ancak bu davranışın hukuka uygunluğu,
hekimin hizmetten çekilme hakkından değil; başka bir haktan ileri
gelmektedir. Bu nedenle öncelikle hekimin hizmetten çekilme hakkı-
nın kapsamı belirlenmelidir.
5
Pellegrino, s. 51.
6
Lo, s. 181.