131

300

Hekimin Hizmetten Çekilme Hakkı

Tüm bunlara göre, hekimin hastaya hizmet sunmadığı durum-

ların hizmetten çekilme hakkı kapsamında kabul edilebilmesi için,

gerek GSS uygulamasından kaynaklanan yükümlülüklerin yerine

getirilmiş gerekse özel hukuk sözleşmelerinden kaynaklanan edim-

lerin ifa edilmiş olmasına rağmen hekimin hukuka uygun bir şekilde

hizmetten çekilebilmesinin mümkün olmalıdır.

II. Hakkın Hukuki Niteliği

Hak, en genel tanımıyla hukuken korunan ve sahibine bu koruma-

dan yararlanma yetkisi veren bir menfaattir.

Kural olarak bir hakkın

mevcudiyetinde, iki temel süje bulunur. Bunlar hak sahibi ve muha-

taptır. Muhatap çoğunlukla yükümlülük altındadır; hakkın kullanı-

mına rıza göstermek zorundadır. Ancak hak sahibinin sorumluluklar-

dan tamamen müstesna olduğu da söylenemez; hak, kimi durumlarda

sahibine yetki vermek yerine ya da vermekle beraber sorumluluk da

yüklemektedir. Anayasa’nın 12. maddesinin 2. fıkrasında da bu husus

gözetilerek, temel hak ve hürriyetlerin, kişinin topluma, ailesine ve

diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva ettiği belirtil-

mektedir.

Hekimin hizmetten çekilme hakkı da bu anlayış çerçevesinde de-

ğerlendirilmelidir. Zira bu hakkın sınırlarını, hekimin gerek hasta ve

yakınlarına gerek topluma gerekse de kendi ailesine karşı olan ödev

ve sorumlulukları belirlemektedir.

Hekimin hizmetten çekilme hakkını kullanmasının önemli bir ge-

rekçesi, hastaya karşı olan yükümlülükleridir. Hasta-hekim ilişkisin-

de, tarafların klasik sözleşme ilişkisinden farklı olarak taban tabana zıt

çıkarları yoktur; bu nedenle de her durumda hastanın yükümlülükle-

ri, hekimin haklarının karşılığını oluşturmamaktadır. Nitekim hekim,

haklarını çoğunlukla hastalara karşı değil, hastaların yararına olacak

şekilde kullanmaktadır.

Örneğin ileride inceleneceği üzere, mesleki

sebeplere dayanan hizmetten çekilme hakkı, tıbbi girişimin mesleki

Eren, s. 46.

Eren, s. 47.

Hakan Hakeri, Tıp Hukuku, 10. Bası, Ankara 2015, s. 97; Hafize Öztürk Türkmen,

“Hekim-Hasta İlişkisinde Haklar ve Sorumluluklar”,

Toraks Cerrahisi Bülteni,

Mar

2014, Vol. 5, Is. 1, s. 1-13, s. 10; Erdoğmuş, s. 5-6.