145 / 417
144
Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdurun Hukuki Yardım Alma Hakkı
hakkına sahip olduğu, belirli durumlarda da bu haktan yararlanma-
sının zorunlu olduğuna ve bu konuda devlete belirli yükümlülükler
yükleyen düzenlemeler bulunmaktadır.
Ceza muhakemesi hukukumuzda mağdurun, hem soruşturma
hem de kovuşturma aşamasında bizzat seçeceği veya kanuni temsilci-
sinin seçeceği bir veya birden fazla avukatın hukuki yardımından ya-
rarlanabileceği düzenlenmiştir. Ayrıca hak arama özgürlüğünün etkin
bir şekilde kullanılması, mağdurun sahip olduğu hakları daha etkin ve
bilinçli kullanması, hukuk devleti ve sosyal devletin gereğinin yerine
getirilmesi için bir vekilin (avukat) hukuki yardımından yararlanmak
istemesine rağmen, ekonomik veya diğer sebeplerle vekil seçemeye-
cek durumda olduğunu beyan eden mağdura, seçilmiş vekilinin bu-
lunmaması koşuluyla ve sadece cinsel istismar suçları ile alt sınırı beş
yıldan fazla hapis cezası gerektiren suçlarda devlet tarafından ücret-
siz vekil görevlendirilmesinin zorunlu olduğu düzenlenmiştir. Bunun
yanında kanun koyucu, işlenen suç nedeniyle mağdur olan kişilerin
ruhsal ve fiziksel özellikleri ile yaşlarını dikkate alarak, mağdurların
haklarını yeterince ve etkili bir şekilde kullanmasını sağlamak ama-
cıyla, on sekiz yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını
ifade edemeyecek derecede malûl olan mağdurların seçilmiş vekilinin
bulunmaması halinde yetkili merciler tarafından re’sen vekil görev-
lendirilmesinin zorunlu olduğunu düzenlemiştir.
Ceza muhakemesi hukukunda mağdurun hukuki yardım alma
hakkı konusunda yapılan bu önemli düzenlemelerin varlığı ve yara-
rı inkâr edilmemekle birlikte, bu konuda mevzuatta bazı eksikliklerin
bulunduğu da aşikârdır. Bu konuda tespit ettiğimiz eksiklikler ve öne-
riler şunlardır;
• Mağdurun, soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında bir
veya birden fazla vekilin yardımından yararlanabileceği ve kanu-
ni temsilcinin de mağdura vekil seçebileceği açıkça düzenlenme-
miştir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 234. maddesinde yapılacak
bir değişiklikle, “
mağdurun ve suçtan zarar görenin soruşturmanın ve
kovuşturmanın her aşamasında bizzat seçtiği veya kanuni temsil tarafın-
dan seçilen bir veya birden fazla vekilin hukuki yardımından yararlanabi-
lir
” şekilde bir hüküm eklenmesi uygun olacaktır.
• Yetkili merciler tarafından mağdur için ihtiyari vekil görevlendi-