290 / 417
289
TBB Dergisi 2017 (132)
Erdi ŞAFAK
II. KKTC ANAYASASI’NIN 90. MADDESİ ÇERÇEVESİNDE
ANTLAŞMALARIN DENETİMİ
A. GENEL OLARAK ANTLAŞMALARIN DENETİMİ
KKTC’de uluslararası antlaşmaların iç hukuktaki yeri KKTC
Anayasası 90. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde hük-
mü şöyledir: “
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmalar
yasa hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa
Mahkemesi olarak görev yapan Yüksek Mahkeme’ye başvurulamaz.
2
”
Türki-
ye Cumhuriyeti Anayasası 90. maddesine benzer bir düzenleme olan
KKTC Anayasası 90. maddesi de açıkça belirtmektedir ki, “uluslara-
rası antlaşmalar” hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa
Mahkemesi’ne başvurulamaz.
KKTC’de bir antlaşmanın hüküm doğurabilmesi için, mevcut
mevzuat çerçevesinde gerekli hukuksal işlemlerin yapılması gerek-
mektedir. KKTC’de, uluslararası antlaşmanın hüküm doğurması,
Cumhurbaşkanı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanması ile ger-
çekleşir. Anayasa’nın 94. maddesi
3
altında antlaşmaların onay ya-
sasının
4
Cumhurbaşkanı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanması
gerekmektedir. Cumhurbaşkanı’nın uluslararası antlaşmayı yayım-
lamasından sonra, uluslararası antlaşma Anayasa’nın 90(5). maddesi
2
KKTC Anayasa 90 (5)
3
KKTC Anayasa Madde 94 (1) Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisince kabul edi-
len yasaları on beş gün içinde Resmi Gazete’de yayımlar. Yayımlanmasını uy-
gun bulmadığı yasaları bir daha görüşülmek üzere gerekçesi ile birlikte aynı süre
içinde Cumhuriyet Meclisine geri gönderir. (2) Cumhuriyet Meclisi, geri gönde-
rilen yasaları, değiştirerek veya aynen, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ka-
bul ederse, yasa Cumhurbaşkanınca yayımlanır. Çekimser oylar karar yetersayısı
bakımından dikkate alınmaz. (3) Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Meclisince kabul
edilen yasaları, yayımlanma süresi içinde, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine
halkoylamasına sunar. Halkoylamasında kabul edilen yasalar, kabul tarihinden
başlayarak on gün içinde Resmi Gazete’de yayımlanır. (4) Cumhurbaşkanı, 146.
maddedeki yetkisini, on beş günlük süre içinde kullanabilir. Bu takdirde, 146.
madde kuralları uygulanır.
4
Onay Yasası, Türkiye Cumhuriyeti’nde “Uygun Bulma Kanunu” şeklinde ifade
edilmektedir. Bu doğrultuda çalışmamızda karışıklığa neden olmaması amacıy-
la belirtilen kanun maddeleri ve mahkeme görüşleri haricinde “kanun” yerine
“yasa” terimini “uygun bulma kanunu” yerine ise “uygun bulma yasası” terimini
kullanacağız.