296 / 417
295
TBB Dergisi 2017 (132)
Erdi ŞAFAK
onaylamayı bir yasayla uygun bulmasına bağlıdır. Maddenin ikinci ve
üçüncü fıkralarında bu kuralın istisnaları düzenlenmektedir. Ancak
90. maddenin dördüncü fıkrasında, Türk yasalarına değişiklik getiren
her türlü antlaşmanın onaylanması, TBMM’nin onaylamayı bir yasay-
la uygun bulmasına bağlıdır.
16
1982 Anayasası’na göre antlaşmaların
bağlayıcılık kazanması için olağan yol budur. Bununla birlikte, 1982
Anayasası ve ilgili mevzuat, bir ikinci grup antlaşmanın geçerlilik
kazanması için herhangi bir uygun bulma yasasına gerek görmeden,
Bakanlar Kurulu’nun yetkili olabileceğini kabul etmektedir. Bu ikinci
grup antlaşmaların da ikiye ayrıldığı görülmektedir. Birinci alt-grubu
oluşturan antlaşmaların sahip olması gereken özellikler şunlardır; eko-
nomik, ticari ya da teknik ilişkileri düzenlemek, süre olarak 1 yılı aş-
mamak, devlet maliyesine bir yükleme getirmemek, kişisel statüye ve
Türklerin yabancı devletlerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak ve
Türk yasalarına değişiklik getirmemek. Bu ikinci grup antlaşmaların
ikinci alt-grubuna giren antlaşmalar ise, yine Türk yasalarına değişik-
lik getirmemek koşuluyla, şunlar olmaktadır; daha önceden yapılmış
bir antlaşmaya dayanılarak yapılan uygulama antlaşmaları, yasaların
önceden tanıdığı yetkiye dayanılarak yapılan ekonomik, ticari, teknik
ya da yönetsel antlaşmalar.
17
244 sayılı Yasa iki özel hüküm ile belirli birtakım antlaşmaları anı-
lan bu ikinci alt – grup antlaşmalardan saymaktadır. Daha önce yü-
rürlüğe konmuş antlaşmalara ya da bu Yasa’ya dayanarak yapılacak
olan bu antlaşmaların birinci kümesi şu antlaşma türlerini kapsamak-
tadır; ekonomik, ticari, teknik ya da yönetsel nitelikteki bütün antlaş-
malar (süresi 1 yılı geçse, maliyeye yüklenme getirse, kişisel statülere
ve Türklerin yabancı devletlerdeki mülkiyet haklarına dokunsa bile),
hibe kredileri ve öteki yardım antlaşmaları, teknik ya da yönetsel işbir-
liği antlaşmaları ve borç ertelenmesi ya da ticaret antlaşmaları.
18
Bir antlaşmanın uygun bulma yasası ya da Bakanlar Kurulu Ka-
rarnamesi tasarıları hazırlanması Dışişleri Bakanlığı’nın görevidir. Uy-
16
İzzet Erol, “1982 Anayasası Döneminde Uluslararası Antlaşmaların TBMM’de
Görüşülmesi ve Denetimi”,
T
ürkiye
Adalet Akademisi Dergisi
, Cilt:2, Yıl:2, Sayı:4,
Ocak, 2011, s.293.
17
Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk Dersleri I.Kitap, Turhan Kitabevi, Ankara,
2016, s.178.
18
Pazarcı, s.178-179.