dergi 132

403

TBB Dergisi 2017 (132)

Sibel YILMAZ

İstisna halinin çağdaş egemen siyasette bir yönetim paradigması

olarak sunulmaktadır. Ancak istisna hali bir kural haline geldiğinde,

yani bir hükümet etme tekniğine dönüştüğünde, anayasanın farklı bi-

çimleri arasında geleneksel ayrımın ortadan kaldırılmasına yol açma

tehlikesi vardır.

İşte Judith Butler tam da hükümet etme biçimi olarak

istisna halinin kullanılmasından, hukukun bu durumda taktiksel bir

araç olarak ele alınmasından bahsetmektedir.

Butler’e göre, devletin kendi hukukunu askıya alması, bu egemen

iktidarın bir işlemi olmaktan daha ziyade, hukuksuz bir egemen ik-

tidarın, sayesinde varlık bulduğu, hatta yeni bir şekle bürünerek ye-

niden ortaya çıktığı bir işlemdir.

Bu tam da Agamben’in istisna hali

kurmacasının bahsettiği işlevidir. Nitekim Butler de Agamben’in,

devletin hukukun üstünlüğüne istisna teşkil eden bir durum belirle-

diğinde, böylece hukuku askıya aldığında, yasaüstü statüsünü ortaya

koymuş olması düşüncesine değinmektedir.

Butler’e göre, hukukun askıya alındığı an, kuvvetler ayrılığını

ortadan kaldırmaya çalışan çağdaş bir egemenlik versiyonudur. Ona

göre, “Devlet geri çekme edimi (Butler askıya alma yerine geri çekme

tabirini kullanmaktadır) üzerinden hukuk olmayan bir hukuk, mah-

keme olmayan bir mahkeme, yasal işlem olmayan bir yasal işlem üre-

tir. Olağanüstü hal, iktidarın işleyişini bir dizi yasadan (adli) bir dizi

kaideye (yönetimsel) geri taşır ve kaideler egemen iktidarı eski yerine

taşır.”

Butler, esasen Michel Foucault’nun “yönetimsellik”

terimi üze-

rinden istisna halinin değerlendirmesini yapmaktadır ve burada yöne-

timselliği egemenliğin yeni icrasının koşulu olarak görmektedir. Zira

istisna hali burada taktiksel bir olaydır. Bu yönetimsellik yoluyla ege-

menliğin icrasında büyük bir bürokrasi söz konusudur ve burada mev-

Agamben, “Olağanüstü Hal”, s. 167.

Judith Butler, Kırılgan Hayat Yasın ve Şiddetin Gücü, çev.: Başak Ertür, Metis

Yayınları, İstanbul, 2005, s. 73.

Butler, s. 74.

“Yönetimsellik en genel anlamıyla bedenler ile kişilerin bakım ve denetimiyle, ki-

şiler ile nüfusun üretilmesi ve düzene sokulmasıyla, nüfusun yaşamını sürdürüp

kısıtladığı ölçüde malların dolaşımıyla ilgilenen bir iktidar tarzı”dır. Butler, s. 65.