399 / 417
398
“İstisna Hali” Üzerinden Bir Egemenlik Kavramı Tartışması
F. İstisna Halinin Yönetim Paradigması Haline Gelmesi
İtalya’daki istisna halini örnek olarak ele alan Agamben, hükü-
metlerin yasa hükmünde kararnameler yoluyla yasama uygulamala-
rının kural haline geldiğini göstermektedir. Siyasal kriz anlarında acil
durum kararnamelerine başvurulması, böylece yurttaşların haklarının
ancak yasayla sınırlandırılabileceğini öngören anayasa ilkesinin göz
ardı edilmesi söz konusudur (Terörizmin bastırılması için, 28 Mart
1978 tarihli yasa hükmünde kararname ile 15 Aralık 1979 tarihli yasa
hükmünde kararname yasalaştırılmıştır). Bu kararnameler olağan bir
yasama biçimi haline gelmişlerdir. Bu durum güçler ayrılığının kıs-
men ortadan kalktığını, yürütme erkinin kısmen yasama erkini bün-
yesine aldığını göstermektedir. Cumhuriyet artık parlamentoya değil,
yürütme erkine dayalıdır; çünkü parlamentonun yaptığı yürütmenin
çıkardığı bu kararnameleri onaylamaktan ibarettir. Kısacası “parla-
mento yurttaşlara yasa yoluyla yaptırım uygulama gücünü elinde bu-
lunduran en üst organ değildir.”
62
Yukarıda da belirtildiği gibi bugün cumhuriyet parlamenter ol-
maktan çok hükümetseldir. Bu esasen yasanın gücünün yasadan ya-
lıtılması sonucuyla elde edilir. “İstisna hali askıya olan normun hala
geçerli ama (gücü olmadığı için) uygulanamadığı ve yasa değerine sa-
hip olmayan tasarıların/ eylemlerin yasa gücünü elde ettiği bir hukuki
rejimi ifade eder.”
63
Bu haliyle “istisna hali, yasasız bir yasa gücünün
söz konusu olduğu kuralsız bir alandır.”
64
Elbette bu durum sadece
İtalya’da değil bütün Avrupa’da ve modern devletlerde gözlenmekte-
dir.
65
Agamben durumu şu vurucu ifadelerle açıklamaktadır: “Batı’nın
siyasal kültürü, tam da farklı kültürlere ve geleneklere demokrasi
dersleri vermek istediği bir anda, demokrasinin dayandığı ilkeleri bü-
tünüyle yitirdiğinin farkına varmamaktadır.”
66
62
Agamben, İstisna Hali, s. 26-27.
63
Giorgio Agamben, “Olağanüstü Hal”, Şiddetin Eleştirisi Üzerine, yay. haz. Ay-
kut Çelebi, Metis Yayınları, İstanbul, 2010, s. 169.
64
Agamben, “Olağanüstü Hal”, s. 169.
65
Bu gelişmelerin içinde yalnızca askeri acil durum kararnameleri yer almamakta-
dır. Bunun yanında ve hatta sıklıkla ekonomik acil durum kararnameleri de bu
olağanlaşmaya yol açmıştır.
66
Agamben, İstisna Hali, s. 27.