dergi 132

Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Kabul Edilebilirliğe Dair Bir Usul Sorunu ...

Ancak AİHM, söz konusu İnceleme Komisyonu ve daha sonra

ulusal yargılama makamları tarafından verilen kararlar ve bu kararla-

rın etkin olarak icrası dikkate alınarak her zaman bu başvuru yolunun

teori de olduğu gibi uygulamada da ihlal iddialarını gidermede etkili

olarak kabul edilip edilmeyeceğini yeniden inceleme hakkı bulundu-

ğunu eklemektedir. Bu durumda, İnceleme Komisyonu bugün itibariy-

le AİHM tarafından tüketilmesi gerekli bir iç hukuk yolu olarak kabul

edilmesine rağmen, süreç içerisinde verdiği kararlar ve bu kararların

icrası çerçevesinde AİHM tarafından etkili olup olmadığı yeniden de-

ğerlendirilebilecektir. Her durumda İnceleme Komisyonu’nun etkili

bir başvuru olduğunun ispatı davalı devlete düşmektedir.

AİHM’nin belirtilen kararı dikkate alındığında OHAL

KHK’larından kaynaklanan şikâyetlerin, İnceleme Komisyonu’nun

görev alanı da dikkate alınarak öncelikle bu Komisyona sunulması ve

ertesinde derece mahkemelerinin (idari yargı) tüketilmesi gerekmek-

tedir. Bu başvuru yolları tüketildikten sonra AYM’ye bireysel başvu-

ruda bulunulabilecektir. İnceleme Komisyonu’nun AİHM kararında

belirtildiği üzere süreç içerisinde etkili olarak kabul edilebilmesinin

devamı için AİHM’nin benzer konulardaki içtihatlarına uygun olarak

karar vermesi ve bu içtihatları öncelikle dikkate alması gerekecektir.

Yukarıda ele alınan İnsan Hakları Tazminat Komisyonu ve Zarar Tes-

pit İnceleme Komisyonları tarafından verilen kararlar AİHM’nin ben-

zer başvurularda verdiği kararlar dikkate alınarak verilmiş olup ge-

rek AYM ve gerekse AİHM’ye yapılan başvurularda bu Komisyonlar

tarafından verilen kararların ihlal iddiasını ortadan kaldırdığı birçok

kez belirtilmiştir. İnceleme Komisyonu’nun yapısı, tek bir Komisyo-

nun belki de 100.000 sayısını aşacak başvurular hakkında ne şekilde ve

ne kadar süre de inceleme yapabileceğine ilişkin birçok sorunun kısa

vadede yanıtı Komisyonun başvuruları kabul etmesi ve ilk kararlarını

vermesiyle birlikte verilebilecektir.

SONUÇ

AYM’ye yapılan bireysel başvurularda Mahkeme tarafından re

‘sen incelenen usule ilişkin bir kabul edilebilirlik kriteri de başvuru

yollarının tüketilmesi kuralıdır. Uluslararası hukukun genel kabul gö-

ren ilkelerinden olan bu koşul, bir Sözleşmeye taraf devletlerin ulus-

lararası yükümlülüklerinin ihlali halinde bu durumu öncelikle kendi