134

694

Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları Temelinde Avrupa Birliği Hukukunda Şirketlerin ...

devlete nakline ilişkin olarak 1988 ve 2002 tarihlerinde

Daily Mail

Überseering kararlarını vermiştir.

Cartesio

kararının aksine bu dava-

larda mahkemeye, ABİA m. 49 ve 54’e göre, bir şirketin tabi olduğu

hukuk değişmeksizin idare merkezini kurulduğu üye devletten bir

başka üye devlete nakledemeyeceği yönünde bir düzenleme yapması-

nı yasakladığı şeklinde yorumlanıp yorumlanamayacağı sorusu sorul-

mamıştır.

Daily Mail

kararından bu yana ABAD, ulusal şirketler huku-

ku kurallarının, yerleşme özgürlüğüne ilişkin Antlaşma hükümlerinin

kapsamının dışında olduğu yönündeki görüşü istikrarlı bir şekilde

reddetmiştir. “

Cartesio”

davasında mahkeme, ABİA m. 49 ve 54 bir

şirketin hukukuna tabi olduğu üye devletin hukuki düzenlemelerine

göre, şirketi kuruluş yeri hukukuna tabi olmaya devam ederken mer-

kezini bir başka üye devlete nakletmesinin önlenmesine engel olmaya-

cağını belirtmiştir.

Öncelikle,

Daily Mail

ve Überseering kararları temelinde, şirketin

kurulduğu üye devlet, şirketin sicil yerini ya da idare merkezini ku-

rulduğu üye devlet hukukuna göre tüzel kişiliğini kaybetmeksizin bir

başka üye devlete nakledemeyeceğini öngörebilir. Adalet Divanı’nın

Daily Mail

kararında benimsemiş olduğu sınırlayıcı yaklaşımının de-

vam edip etmeyeceği sorusu düşünülürken

Cartesio

kararında da mah-

keme

Daily Mail

kararında tespit ettiği ilkelerden ayrılmayıp sınırlayıcı

bakış açısını sürdürmüştür.

Diğer bir deyişle,

Cartesio

kararında

Daily

Mail

kararıyla gündeme gelen konu daha açık hale getirilmiştir.

Car-

tesio

kararı özellikle iki temelde odaklanmıştır. İlk olarak, şirketlerin

ulusal hukukların bir yaratımı olduğu ve yalnızca kuruluş ve faaliye-

ti denetleyen ulusal hukuka göre varlığını sağlayacağı; ikinci olarak,

ABİA m. 54’ün lafzıdır.

Özellikle bu son husus

Cartesio

kararında

ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Buna göre; “Sonuç olarak, ABİA m. 54

uyarınca, yerleşme özgürlüğünden faydalanabilecek şirketleri belir-

Cartesio kararı hakkında ayrıntılı değerlendirme için bkz. Justin Borg-Barthet,

“European Private International Law of Companies After Cartesio”, International

and Comparative Law Quarterly, V. 58, October 2009

ss. 1020-1028.

F.H. Şehirali Çelik (İ. Kırca/Ç. Manavgat), Anonim Şirketler Hukuku, C. 1, Banka

ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2013, s. 25.

Gert-Jan Vossestein, “Cross-Border Transfer of Seat and Conversion of Compa-

nies under the EC Treaty Provisions on Freedom of Establishment”, European

Company Law, June 2009, V.6, Issue 3, s.117.