TBB Dergisi Özel Sayı

İnsan Hakları Hukukunun Pozitivist Yönünü Oluşturan İlgili Uluslararası Antlaşmaların ...

erkekle eşit haklara sahip olma ayrıcalığına(!) kavuşmuştur.

Feminist

yaklaşım uluslararası hukuk bakımından bahsedilen sorunları kadının

sahip olduğu özellikler bakımından ortadan kaldırmaya çalışmakta-

dır. Bununla birlikte kadın – erkek ayrımını yalnızca cinsiyet temelli

bir yaklaşımla ele almamak gerekmektedir. Feminist yaklaşımın ama-

cı kadın ve erkek kimlikleri arasındaki farklılığı ortaya koymaya ça-

lışmaktadır.

Zaten aksi bir durum, sadece kadın – erkek eşitliği ve

ayrımcılığın önlenmesi algısının yeterli olarak görülmesini değil aynı

zamanda 1945 yılından önceki mevcut durumun olağan olduğunu or-

taya koyar.

Kadın, erkeğe nazaran daha farklı muamelelere ve olumsuz koşul-

lara maruz kalabileceği için, “eşitlik” kadının erkek karşısındaki ko-

numunun belirlenmesi bakımından insan hakları hukukunun yetersiz

yönlerini de ortaya koymaktadır. Eşitlik, özüne inilerek uygulanmadı-

ğı takdirde, kadının sahip olduğu hakları kâğıt üzerinde bırakmakta-

dır.

Erkek, hamile olduğu için işini kaybetme riskini taşımadığı,

cin-

siyete bağlı saldırıların ve zararların (aile içi şiddet, gurur cinayetleri,

zorla evlilik vb.) muhatabı olmadığı için insan hakları hukukunun eşit

koruma sağladığı yönünde getirdiği bir hükmü içselleştirmekte güç-

lük çekmektedir.

Eşitlik ilkesinin ne zaman uygulanması gerektiği, ne zaman olum-

suz sonuçlar doğuracağına ilişkin genel geçer bir standart bulunma-

Dianne Otto, “Women’s Rights”, in International Human Rights Law, Daniel

Moeckli, Sangeeta Sheh, and Sandesh Sivakumaran (Eds.), Second edition, Ox-

ford: Oxford University Press, 2014, s. 320, 321. Feminizmin uluslararası hukukta

insan haklarının ele alınması bakımından etkileri dört aşamalı bir tarihi süreçte

de belirtilebilir. Öncelikle kadın ve erkek arasında resmi bir eşitlik oluşturulmuş,

uluslararası hukukun yapısal analizi yapılmaya başlanmış, uluslararası hukuk

kurallarının yeniden şekillendirilmesi veya yorumlanması üzerinde görüşler ile-

ri sürülmüş ve ortaya çıkan sonuçlar çerçevesinde bir değerlendirme dönemine

girilmiştir. Esasında yapısal analiz, yorumlama ve değerlendirme aşamaları fark-

lı tarihlerde başlamışlarsa da her üçü de günümüzde halen varlıklarını sürdür-

mektedirler. (Bkz. Alice Edwards, Violence Against Women Under International

Human Rights Law, Cambridge/New York/Merlbourne: Cambridge University

Press, 2011, s. 38 – 43.)

Rachel Saloom, “A Feminist Inquiry into International Law and International Re-

lations”, Roger Williams University Law Review, Vol. 12(1), 2006, s. 160.

Hilary Charlesworth, “Feminists Critiques of International Law and Their Critics,

Third World Legal Studies, Vol. 13(1), 1995, s. 8.

Bkz. Schuler-Zgraggen v Switzerland , App. No. 14518/89 (ECtHR, Judgment of

24 June 1993).