280 / 497
279
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
Kadir ARICI
Bu düzenleme incelendiği zaman engelli çocuğu olan annelere bir
anlamda fiili hizmet zammı hakkı tanınmış olduğu ve ayrıca bu süre-
ler kadar yaştan indirim hakkı tanınmak suretiyle erken emekli olma
hakkının da tanınmış olduğu anlaşılmaktadır.
c. Yetim Aylığı
Annelere sağlanan sosyal güvenlik desteklerinden birisi de muh-
taç olmaları durumunda ana ve babalarından yetim aylığı alma hakkı-
dır. Hukukumuzda yaşının önemi olmaksızın sistemden kendine ay-
lık bağlanmamış olan kadınların, hak sahibi olmak şartı ile ölmüş ana
ve babalarından ölüm aylığı (yetim aylığı) alma hakkı olarak doğar.
Bu hak annenin yaşı ne olursa olsun yalnızca kız çocuklarına tanını-
mış bir haktır. Bu haktan “Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli
olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlar” faydalanır
(SSGSSK m. 34/a).
Kız çocuklarına özgü pozitif ayrımcılık niteliğindeki bu düzenle-
me her ne kadar zaman zaman suistimal edilmekte ise de Türk kültü-
rüne ve sosyal yapısına da uygun bir düzenlemedir. Annelerin sosyal
güvenliğine de özellikle çocuklu dul kalmada önemli ölçüde destek
sağlayan bir düzenlemedir. Bu düzenleme ile çocukları sigortalı olma-
yan ve kendisinin de aylığı olmayan anneler bakımından ölünceye ka-
dar sağlanacak bir destektir.
d. Annelere Çocuklarından Ölüm Aylığı Bağlanması
Bir anne için en acı kayıp evlatlarının kaybıdır. Hiçbir anne evladı-
nın kendisinden önce ölmesini istemez. Ancak bu ihtimal her zaman
vardır. Bu hayatın acı bir gerçeğidir. Sosyal güvenlik sistemi annelere
bazı şartlarla ölen evlatlarından da ölüm aylığı alma hakkını tanımış-
tır. Bu annelerin sosyal güvenliği bakımından önemli bir haktır.
Anneler ölen evlatlarından anne olarak ölüm aylığı alma hakkına
sahiptirler. Buna göre annenin ölen evladı yaşlılık, malullük ve ölüm
sigortasından aylık bağlanma şartlarını sağlamış olarak ölmüş ise geri-
de kalan annesinin sağ olmak ve muhtaç durumda bulunmak şartı ile
ölüm aylığı alma hakkı bulunmaktadır. Bunun için aylıktan pay kalmış
olma şartı önem taşır. Aylıktan pay kalma şartı ile aylığın %25’i anne
ve babaya ölüm aylığı olarak bağlanır. Bu husus SSGSSK m. 34/1, d’de