102 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
Mehmet BULUT
101
Hizmet tespit davalarında dikkate alınan önemli belgelerden birisi
de denetim elemanlarına ait tutanaklar ve raporlardır. Nitekim özel-
likle fiili tespitler neticesinde düzenlenen raporlarda geriye dönük en
fazla bir yıllık çalışmaların tespiti yapılabildiğinden hareketle bir yıl-
dan fazlasına yönelik iddialar için hizmet tespit davası açılması halin-
de denetim elemanlarına ait tutanak ve raporlar mahkeme tarafından
dikkate alınabilmekte ve delil ve tanık ifadeleri değişmemesine rağ-
men denetim elemanı tarafından verilemeyen hizmetler hakim tara-
fından verilebilmektedir.
Hizmet tespit davalarında aynı soyadı taşıyan davalı ve davacıla-
rın akraba olup olmadıkları araştırılmakta akrabalar arasındaki hizmet
tespit husumetlerine daha titiz yaklaşılmaktadır.
10
Örneğin davacı ile
davalı karı-koca ise bunların birinin diğerinin hizmetini eksik bildirim
yoluyla sosyal güvenceden mahrum bırakması hayatın normal akışına
ters olacağından davacının çalıştığı sürelerin aynen bildirildiğinin ka-
bulü gerekip bu konuda yazılı delil olmaksızın salt şahit beyanlarıyla
aksine hüküm kurulmamaktadır
11
.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2003/21-43 Esas, 2003/97 Karar
ve 26.02.2003 tarihli kararında göre ise; kural olarak işe giriş bildirge-
leri ve çalışma belgeleri sigortalının imzasını içermelidir.Sigortalının
imzasını içeren belgeler yönünden, imzasının kendisine aidiyeti sigor-
talı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi
incelenmesiyle saptananlardan, yine sigortalıca hata-hile-ikrah duru-
mu ispat edilemeyenler bakımından, bu yazılı belgeler ve işyerinden
yapılan kısmi bildirimler sigortalının o işyerinde kesintili çalıştığına
karine oluşturur. Bu karinenin aksinin ancak eşdeğerde delillerle ka-
nıtlanması gerekmekte olup tanık sözlerine değer verilemez.
Hizmet tespit davalarında aynı dönem bordrolarında/prim belgele-
rinde yer alan sigortalıların ifadeleri de önem taşımaktadır. Bu tanıkların
bilgilerine başvurulmak ve olabildiğince delilleri toplayıp, bunları birlikte
değerlendirerek sonucuna göre karar vermek iş mahkemeleri tarafından
sıkça kullanılan bir usuldür. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun
16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003
10
Ersin Umdu,
“Sigortasız İşçiler Haklarını Nasıl Aramalıdır?”
,
Sosyal Güvenlik Dünyası
Dergisi,
Temmuz-Ağustos 2011, S. 74, s. 66
11
Ersin Umdu,
“Hizmet Tespit Davaları Nedir?” Lebib Yalkın Dergisi
, Aralık 2010, s. 76