328 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
Atilla PINAR
327
II - Cumhuriyet Dönemi Türk Hukuk Mevzuatında
Mülga ve meri Türk mevzuatında
oturarak veya ayakta konuş-
maya dair hiçbir düzenleme yoktur.
Buna mukabil konuyla bağlantısı anlamında yemin verilmesi sıra-
sında ayağa kalkılması ve hüküm fıkrasının ayakta dinlenmesi husu-
suna değinilmesi gerekmektedir.
Bu açıdan mevzuatımıza göz atılacak olursa;
A- 20.04.1929 tarihinden 01.06.2005 tarihine kadar yaklaşık 76
yıl boyunca yürürlükte kalan
1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü
Kanunu’nun;
Şahitlere verilecek yeminin şekli hakkındaki 57. maddesinde
“.../...
Yemin verilirken herkes ayağa kalkar.”
Hükmün ne suretle tefhim olunacağını düzenleyen 261. madde-
sinde “Hükmün tefhimi duruşmanın sonunda, en az 268 inci maddede
belirtilen hüküm fıkrasının duruşma tutanağına geçirilerek okunması
ve gerekçenin başlıca noktalarının sözlü olarak bildirilmesi suretiyle
olur.
Hüküm fıkrası ayakta dinlenir.
Hükmün tefhimi sırasında sanık hazır bulunduğu takdirde, varsa
kanun yolları kendisine bildirilir.” denilmektedir.
B- 01.06.2005 tarihinden günümüze kadar ve halen yürürlükte
olan
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun;
Yeminin biçimi başlıklı 55. maddesinde
“(1) Tanığa verilecek yemin,
tanıklıktan önce “Bildiğimi dosdoğru söyleyeceğime namusum ve vicdanım
üzerine yemin ederim.”
ve 54 üncü maddeye göre tanıklıktan sonra ve-
rilmesi halinde
“Bildiğimi dosdoğru söylediğime namusum ve vicdanım
üzerine yemin ederim.”
biçiminde olur. (2)
Yemin edilirken herkes ayağa
kalkar.”
denilmektedir.
Hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılma-
sı başlıklı 231. maddesinde “(1) Duruşma sonunda, 232 nci maddede
belirtilen esaslara göre duruşma tutanağına geçirilen hüküm fıkrası
okunarak gerekçesi ana çizgileriyle anlatılır. (2) Hazır bulunan sa-
nığa ayrıca başvurabileceği kanun yolları, mercii ve süresi bildirilir.