117 / 529
İzale-i Şuyu Davası ile Miras Ortaklığının Sona Ermesi Halinde Karşılaşılan KDV Yükü
116
Bu tespitin ardından izale-i şuyu davasında, mahkeme tarafın-
dan terekeye dahil mal ve hakların satışına dair verilen karar neti-
cesinde yapılacak satış işlemi de bu bağlamda ihale yöntemlerinden
birisi olan arttırma suretiyle satış şeklinde gerçekleştirilecektir. Zira
bunun yasal dayanağını Türk Medeni Kanunu’nun 699/3. madde-
sinde görmekteyiz. Madde hükmünde yapılan “bölme istemi durum
ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir
değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa,
açık artırmay-
la satışa hükmolunur”
açıklaması nedeni ile izale-i şüyu (ortaklığın
giderilmesi) amacıyla yapılan satışlarda, müzayede (açık arttırma)
ile satış yönetiminin uygulanacağı açıkça ortaya çıkmaktadır. Ayrı-
ca izale-i şuyu konusunda, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri
Kanunu’nun (HUMK) 570. maddesi de izale-i şuyu için satış işlemi-
nin müzayede ile yapılacağını açıkça belirtmektedir
30
. Yine HUMK
(md.571), 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’na (İİK) atıfta bulunmakta-
dır. İİK’da kural olarak
“satışta müzayede (açık arttırma)”
yönetiminin
kabul edildiği tespit edilmektedir (İİK md.114 vd.,123 vd.)
31
. İzale-i
Şuyu için açık arttırma yani müzayede ile yapılacak satış işleminin
İİK kurallarına göre yapılacağı açık olduğuna göre, söz konusu açık
arttırma (müzayede) suretiyle satış, müzayede türlerinden
“cebri mü�
zayede”
şeklinde gerçekleşmektedir. Cebri müzayede olarak kabul
edilmesinin önemi ise, KDV açısından verginin doğduğu zamanın
tespitinde ortaya çıkmaktadır. Konumuz açısından bakıldığında, te-
rekeye dahil gayrimenkul ve menkul mallarda KDV’nin doğmasına
neden olan teslim işlemi, mülkiyet intikalidir. Zira cebri müzayede-
de, gerek gayrimenkullerde, gerekse menkullerde mülkiyet, ihalenin
hukuken kesinleşmesi ile karşı tarafa geçmektedir ve ayrıca tapu sici-
line tescil gerekmemektedir. Diğer bir ifadeyle, menkul ve gayrimen-
30
HUMK’un ikinci kısmının başlığı
“izale-i şuyu”
olarak düzenlenmiştir. Bu kısmın
altında yer alan 569. maddesinde, izale-i şuyu hakkında anlaşmazlık olması halin-
de sulh hakimine tarafların başvuracakları belirtildikten sonra, 570. Maddesinde
de izale-i şuyu için satış yapmak üzere hakimin 571. Maddesinde belirtilen
“müza�
yede ile satış”
şeklini uygulamak üzere bir memur tayin edeceğini belirtmektedir.
Nihayet 571. Maddesi ise,
“müzayede ile satış”
başlığı ile beşinci faslın altın yer
almakta ve müzayedenin de icra kanununa göre yapılacağı ifade edilmektedir.
31
Alper Bulur,
“İcra ve İflas Hukuku’nda “Fesat Karıştırma” ve “Malın Esaslı Nitelikle�
rinde Hata”ya Dayanan İhalenin Feshi Nedenleri”
,
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Dergisi
, C.XI, Sa.1-2, y.2007, s.47.