TBB Dergisi 98. Sayı

Tutuklamaya İlişkin Temel Sorunlar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin...

suçun önlenmesi ve kamu düzeninin korunması için gerekli olduğu-

nu ileri sürmüş ise de, AİHM başvuranların AİHS’in 5/1 (a) maddesi

bağlamında suçlu bulunmalarını müteakiben tutuklandıkları sürenin

toplam süreden çıkarılması ardından göz önüne alınması gereken sü-

renin, 38372/06 No’lu başvuruda on yıl üç aydan ve 24572/08 No’lu

başvuruda yedi yıl altı aydan fazla olduğunu kaydetmiş ve tutuklu

yargılanmalarına halen devam edildiğini göz önünde bulundurarak

(bkz. Solmaz/Türkiye, no. 27561/02), mukayese edilebilir uzunlukta

tutuklu yargılanma sürelerinin ortaya konulduğu davalarda sıklıkla

AİHS’in 5/3 maddesinin ihlal edildiği sonucuna varmıştır (bkz. örne-

ğin,

Tutar/Türkiye

, no. 11798/03, 20. paragraf, 10 Ekim 2006, ve

Cahit

Demirel/Türkiye

, no. 18623/03, 28. paragraf, 7 Temmuz 2009). Sunulan

tüm delilleri inceleyen AİHM, Hükümet’in kendisini mevcut davada

farklı bir sonuca varmaya ikna edecek deliller ortaya koymadığı ya

da iddialar ileri sürmediği kanaati dile getirmiştir. Konuya ilişkin içti-

hadını göz önüne alan AİHM, mevcut davada başvuranların tutuklu

yargılanma sürelerinin aşırı olduğu ve AİHS’in 5/3 maddesinin ihlal

edildiği sonucuna varmıştır

Anayasa (m. 141/3) ve CMK, tutuklama kararları dâhil tüm hâkim

ve mahkeme kararlarının gerekçeli olmasını hüküm altına almıştır.

AİHM, gerekçesiz karar verilmesini, kanun yolunda savunma hakkı-

nın kısıtlanmasına yol açılması nedeniyle adil yargılanma hakkına ay-

kırı bulmaktadır. Geçmiş yıllarda verilen Salov/Ukrayna (65518/01,

6.9.2005) ve Bonnechaux/İsviçre (8224/78, 5.12.1979) kararları bu yön-

dedir. Yine tutuklamada

“kaçma, saklanma, delilleri karartma, ilgililere

baskı…”

gibi olasılıklara soyut düzeyde itibar edilemeyeceğini ve bu

olasılıkları somut ve fiili olarak destekleyen koşulların mutlaka varlığı

gerektiğine ilişkin Yağcı ve Sargın/Türkiye kararı da burada sayılabilir.

Bu kararında AİHM,

“Birleşik Komünist Partisi’ni kurmak için Türkiye’ye

kendi istekleri ile dönen ve haklarında cezai takibat yapılacağını bilmeleri müm�

kün olmayan başvurucular hakkında hangi nedenle kaçma şüphesinin oluştuğu

ulusal yargı makamları tarafından gösterilmemiş ve sadece haklarında kaçma

şüphesinden bahsedilmiş olmasından bahisle, hiçbir nedene dayanmayan yeter�

siz gerekçenin AİHS m. 5/3’e uygun olmadığına”

hükmetmiştir

2. Daire, Başvuru No:

(Başvuru no. 38372/06 ve 24572/08),

26 Ekim 2010.

Başvuru No: 16419/90 ve 16426/90, 8.6.1995.