TBB Dergisi 98. Sayı

AİHS ve AİHM Kararları Çerçevesinde Yakalama ve Tutuklama Koruma Tedbiri ile ...

tadır. Bu davaların büyük bir kısmının konusunu yaşama hakkı, işken-

ce ve kötü muameleye uğramama hakkı, özgürlük ve güvenlik hakkı,

adil yargılanma hakkı ve ifade özgürlüğünün ihlali oluşturmaktadır.

Açılan davalar sonucu verilen kararlar, çoklukla Türkiye’nin aleyhine

olarak, ihlalin olduğuna dair kararlardır. Bu davaların çok az bir kısmı

düşme veya kabul edilmezlik kararı ile bir kısmı da dostane çözümle

yani tarafların anlaşması suretiyle sonuçlanmıştır

İnsan haklarına dayanan demokratik devlet kavramının sadece ül-

kelerin iç sorunu olmaktan, herhangi bir ülkenin sadece kendi içinde

uyguladığı bir siyasal rejim türü olmaktan çıkarıp Avrupa ülkelerinin

ortak hukuksal mal varlığı niteliğine dönüştüren bu sözleşme bu yönü

ile diğer uluslar arası belgelerden farklıdır; bir anlamda Avrupa’nın

ortak anayasasıdır ( anayasal belgesidir)

AİHS ve Eki Protokollerde öngörülüp, Avrupa Komisyonu ve

AİHM içtihatlarıyla bu güne kadar geliştirilip anlam kazandırılan in-

san hakları ile ilgili olarak ister Avrupa Konseyi üyesi diğer devlet-

lerden devlet başvurusu şeklinde gelsin, isterse de bireylerden kişisel

başvuru şeklinde gelsin insan hakları iddialarının iç hukuk yoluyla

çözülmediği gerekçesiyle, uluslar arası bir denetime tabi tutulmasının

kabul edilmesi, bir ülkenin insan haklarına saygı konusunda ne denli

duyarlı olduğunu ortaya koyan somut bir örnektir

AİHS uluslararası belgelerden gerek amacı, gerek içeriği, gerek

konusu ile farklı bir niteliğe sahiptir, sözleşme ülkelerin iç hukuku

düzenlerinde doğrudan uygulanırlığa sahip olan mahkemeler önünde

doğrudan ile sürülebilecek bir kurallar bütünüdür

AİHM verilerine göre 1959-2010 yıları arasında Türkiye aleyhine toplam 2573 adet

başvuru yapılmış ve bunların 2245 adedinde ihlal tespit edilmiştir. Bu ihlallerden

516 sının ise kişi güvenliği ve hürriyetini düzenleyen 5. maddenin ihlal edildiği-

ne dairdir. Bkz.

B7C7-F821056BF32A/0/Tableau_de_violations_19592010_ENG.pdf.

Batum, Süheyl Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türkiye, Kavram Yayınları

1996, s 13. Reisoğlu, Safa, Uluslararası Boyutuyla İnsan Hakları, İstanbul 2001,

s. 164 vd; Döner, Ayhan, İnsan Haklarının Uluslar arası Alanda Korunması ve

Avrupa Sistemi, Ankara 2003,s. 40.

Tezcan/Erdem/Sancakdar, s. 68 vd; Alman hukukuyla ilgili olarak benzer yönde

bkz. Greger, Anette, Herausforderung Sicherungsverwahrung- Wie die Praxis mit der

Entscheidung des EGMR(M. Gegen Deutschland) umgehen kann-, NStZ 2010, s. 677.

Batum, s. 22; Gölcüklü, A. Feyyaz/Gözübüyük, A.Şeref, Avrupa İnsan Hakları

sözleşmesi Ve Uygulaması, 3. Bası Ankara 2002, s. 11 vd.; Ergül, Ergin, Avrupa

İnsan Hakları Mahkemesi ve Uygulaması, Ankara 2003, s. 8 vd.