80 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Behiye EKER KAZANCI
79
c)
Bir suç işlediği hakkında geçerli şüphe bulunan veya suç işleme-
sine ya da suçu işledikten sonra kaçmasına engel olmak zorunlu-
luğu inancını doğuran makul nedenlerin bulunması dolayısıyla,
bir kimsenin yetkili merci önüne çıkarılmak üzere yakalanması ve
tutulu durumda bulundurulması;
d)
Bir küçüğün gözetim altında eğitimi için usulüne uygun olarak ve-
rilmiş bir karar gereği tutulu durumda bulundurulması veya ken-
disinin yetkili merci önüne çıkarılması için usulüne uygun olarak
tutulu durumda bulundurulması;
e)
Bulaşıcı hastalık yayabilecek bir kimsenin, bir akıl hastasının, bir
alkoliğin, uyuşturucu madde bağımlısı bir kişinin veya bir serseri-
nin usulüne uygun olarak tutulu durumda bulundurulması;
f)
Bir kişinin usulüne aykırı surette ülkeye girmekten alıkonmasını
veya kendisi hakkında sınır dışı etme ya da geriverme işleminin
yürütülmekte olması nedeniyle usulüne uygun olarak yakalanma-
sı veya tutulu durumda bulundurulması.
Kişi özgürlüğüne müdahale, gözaltına alma, tutuklama, muhafaza
altında tutma hallerinde olduğu gibi, kural olarak kilit altında tutmak
olarak anlaşılır. Ancak Mahkeme, bir adanın belli bir bölümünde zo-
runlu ikamete tabi tutulmasını da bu çerçevede değerlendirmektedir
.
16
Bu çerçevede belirtmek gerekir ki, AİHS m. 5/1’ de öngörülmüş bulu-
nan suç işleme şüphesi, suçun işlenmesinin önlenmesi veya kaçmayı
önleme dışında kalan bir amaçla yakalama ve tutuklama yoluna gidil-
mesi mümkün değildir
17
.
Bunun yanında AİHM örneğin emniyet müdürlüğünde ya da
yabancı kabul ve barınma merkezinde muhafaza edilen mülteciler
16
Bkz 06.11.1980 tarihli Guzzardi/İtalya kararı (Doğru, Osman, İnsan Hakları Avru-
pa Mahkemesi İçtihatları, Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayımı, Cilt
1, 2. Bası, Ankara 2003, s.372) . Ayrıca Doğru, Osman, Kişi Özgürlüğü: İnsan Hak-
ları Avrupa Sözleşmesi’nin 5. Maddesinin İnsan Hakları Mahkemesi Tarafından
Yorumu, Türkiye Barolar Birliğince 26-27 Eylül 2003 Tarihlerinde Yapılan İnsan
Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı Sempozyumu, TBB. İHAUM. Yayını,
Aralık 2004, s. 187.
17
Bu gerekçeyle CMUK m. 104’de bulunan 6 aydan daha az hürriyeti bağlayıcı
cezayı gerektiren suçlarda toplumda infial uyandırdığı gerekçesiyle tutuklama
kararı verilebilmesinin Sözleşmeye aykırı olduğu ve kaldırılması gerektiği
yolunda eleştiriler bulunmaktaydı. Bkz. Tezcan/Erdem/Sancakdar, s. 283.