119 / 521
Ulusararası Ticaret Anlaşmalarının Sosyal Hükümleri
118
çalışma normlarıdır. Anlaşma’nın hiçbir hükmü, asgari ücret düzeyi-
nin belirlenmesi konusunda taraf devletlere herhangi bir zorlamada
bulunulduğu biçiminde yorumlanamayacaktır. Serbest ticaret anlaş-
malarında istihdamda ayrım yasağına ilişkin temel ilkeye yer veril-
mediği dikkat çekmekte; bu konu, genel olarak karşılıklı işbirliği ya-
pılması öngörülen konular arasında sayılmaktadır.
160
Anlaşmalarda,
asgari ücret, çalışma süreleri ve sağlık ve güvenlik bakımından uygun
çalışma koşulları şeklinde üç yeni başlık altında çalışanların haklarının
korunmasını öngören normlara yer verilmektedir.
161
Taraf devletler, iş yasaları ve yönetmelikleriyle çalışmada temel
haklar ve ilkelerle ilgili mevzuat hükümlerini etkili olarak ve ticareti
etkilemeyecek bir şekilde uygulamakla yükümlüdürler. Tarafların, bir
diğer yükümlülükleri, iş hukukundan doğan uyuşmazlıklarla görevli
ve yetkili yargı yerlerinin kurulmasını ve yargılamanın açık, adil ve
tarafsız bir şekilde yapılmasını güvence altına alınmasıdır. İş hukuku
uygulamasında ticareti etkilemeye yönelik sürekli ve sistematik eylem-
lerde bulunmak veya eylemsizlik halinde olmak, anlaşma hükmünün
ihlâli sayılacaktır. Taraflar, iş hukuku mevzuatının düzenlenmesinde
ve uygulamasında, ticareti veya yatırımları teşvik etmek amacıyla, An-
laşmada belirtilen temel haklarla ilgili ilkelerin herhangi birinden fera-
gat etmeyecekler; bunlarla bağdaşmayan başka türlü herhangi bir kı-
sıtlama öngöremeyecekler; bu yolda bir teklifte bulunamayacaklardır.
Bahreyn, Şili, Singapur, Peru, Fas, Umman ile aktedilen anlaşma-
larda Temel Haklara İlişkin İlkeler Bildirgesi ve En Kötü Şartlardaki
Çocuk İşçiliğinin Ortadan Kaldırılmasına ilişkin 182 Sayılı Sözleşme
ilkeleri de dâhil olmak üzere, tarafların çalışma ile ilgili konulardaki
ortak taahhütlerinin daha ileriye götürülmesi ve uluslararası çalışma
normlarının geliştirilmesini için, çalışma bakanlıkları düzeyinde çalış-
ma işbirliği mekanizmalarının oluşturulması öngörülmüştür. Çalış-
ma bakanlıklarında kurulan bağlantı noktaları, çalışma işbirliği me-
kanizmalarına da hizmet verecektir. Söz konusu mekanizmalar, taraf
devletin ulusal hukukuna tâbi olarak işleyebilecektir. Çalışma ile ilgili
temel haklar ve bunların etkili bir biçimde uygulanması, çalışma haya-
tının yönetimi ve denetimi, kötü şartlarda çocuk işçiliği, işçi ve işveren
ilişkileri, işçi, işveren ve hükümetler arasında işbirliği ve uyuşmazlık
160
European Commission, Final Report., s.44-45.
161
Doumbia Henry – Gravel, s. 197.