430 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Deniz AKÇAY
429
diği önce Daire, sonra da Büyük Daire düzeyinde saptandıktan ve
ayrıca Fransız Anayasa Konseyi’nin de “Ermeni soykırımını” tanıyan
yasanın “inkârın” cezalandırılması açısından normatif değerden yok-
sun olduğunu saptamasından sonra, hazırlayabileceği yasa tasarısının
yasallaşmasının da zor olabileceği düşünülebilir.
Bu çerçevede, Fransız tarihçilerinin hafıza yasaları hakkındaki
genellikle olumsuz, yargılayıcı tavırlarının da gözardı edilmemelidir.
Tarihin bir “din” olarak algılanmaması gerektiği, tarihçinin rolünün
bir olayı yüceleştirmek (
exalter
) ya da yargılamaktan ibaret olmadığı,
tarihin “hafıza” (
mémoire
) ile özdeşleşmediğinin vurgulandığı “
Liberté
pour l’Histoire
” derneğinin 12.12.2005 tarihli çağrısı
79
tarihçiler arasın-
da önemli bir yankı bulurken, aynı derneğin başkanı ünlü tarihçi Pier-
re Nora tarafından 2008 yılında organize edilen Blois çağrısı (
Appel
de
Blois
) 49 ülkede 1374 tarihçi/entellektüel imzası toplamıştır.
Blois çağrısında, özellikle, tarihin geçmişe dönük olarak
“ahlâkileştirilmesi” (
moralisation
) riskinden endişe duyulduğu, özgür-
lüğe önem veren bir devlette hiçbir makamın tarihsel gerçeği tanım-
lama yetkisinin (
autorité
) bulunmadığı vurgulanmış, siyasi kurum-
lardan hafıza yasalarıyla geçmiş hakkında Devlet gerçekleri ihdas
etmemeleri istenmiştir.
80
Dernek başkanı Nora, ayrıca, dernek adına yayınladığı 05.11.2015
tarihli bildirisinde de
Perinçek
kararından memnuniyet duyulduğunu
açıklamıştır.
81
Resmî gerçekler ilân eden hafıza yasaları, özellikle tarihçiler ve
aydınlar tarafından, bu tür yasaların, ifade özgürlüğünün sınırlandır-
masının ötesinde, belirli “ayrıcalıklı” hafızalara dokunulmazlık sağla-
makla tek taraflı “kutsamalara” da yol açtığı, “dondurulmuş” bir tarih
anlayışına yol açtığı ve ulusları birbirine yaklaştıracağına ayrılıklarını
“ebedileştirmeye” yaradığı şeklinde eleştirilmektedir.
82
79
Liberté pour l’Histoire, appel du 12 décembre 2005.
80
Liberté pour l’Histoire, appel du 13 octobre 2008.
81
Affaire Perinçek, Communiqué de Pierre Nora, président de Liberté pour
l’Histoire du 5 novembre 2015.
82
Kenneth Bertrams et Pierre Olivier De Broux, Du Négationnisme au Devoir de
Mémoire, Revue de Droit de l’Université de Bruxelles, vol. 35,2007, s.125.