131

Ötanazi Hakkına Dair Genel Bir Değerlendirme

Ayrıca her ne kadar günümüzde ötanazi intihar olarak kabul edil-

mese de, ötanazinin bir intihar çeşidi olduğu görüşü de tarihi ve gün-

cel bir tartışma olarak doktrinde yerini almaktadır. Zaten ötanazi ile

ilgili tartışmaların önemli bir ayağı bu sorundan kaynaklanmaktadır.

Çünkü intihar olayı tarihin hiçbir döneminde toplumun çoğunluğu

tarafından tasvip edilmiş bir durum değildir. Şüphesiz bunda, başta

kutsal kitap indirildiği kabul edilen semavi dinlerin intiharı kesin bir

şekilde yasaklaması ve toplumun kanaat önderleri olarak görülen kişi-

lerin her dönem intihara, yapılmaması gereken bir şey olarak bakma-

sının büyük bir rolü olmuştur.

Toplumların devamlılık kazanıp, tarihi kökleri olan milletler ola-

bilmesi için, kendi insanlarının hayatta kalabilmesi ve yaşamsal faali-

yetlere katılabilmesi gerekir. Bu nedenle, insanlık tarihi boyunca top-

lumsal kurumlar genellikle intihara karşı bir tavır takınmışlardır. İlkel

toplumlarda bir takım geleneksel inanışlar ve adetler yoluyla kendini

gösteren bu tutum, özellikle tek tanrılı dinlerin ortaya çıkması ile iyice

kurumsallaşmıştır. Doğu uygarlıklarında ise genellikle, intihara karşı

daha ılımlı bir tutum süregelmiştir. Hatta intiharı onurlu bir davra-

nış olarak görme eğilimi de bu toplumlarda olmuştur. Bunun en tipik

örneklerinden biri Japon kültürüne ait olan “harakiri”dir. Bu anlayış

Japon samuraylarında onursal bir eksiklik görüldüğünde (efendiye

itaatsizlik, savaşta yenilgi vs.) baş gösteren bir hadisedir ve günümüze

kadar etkisini sürdüren bir anlayıştır. Burada dikkat çeken bir husus

da; insanın kendini öldürmesi olarak “intihar”ın, eski toplumlarda,

toplumun kendisi ona dokunmadan, ölüme zorlaması olarak ortaya

çıkmış olabileceğini düşündürmesidir. “Ölümümden kimse sorumlu

değildir” anlayışının genelliği bu açıdan çok dikkat çekicidir. Baktı-

ğımızda Japon harakirisi, bireysel bir intihar olduğu kadar, toplum

karşısında sorumlu konuma düşen bir kişinin kendini onurlu bir ceza-

landırma biçimi olarak da görülmektedir. Japon kültüründe, insanın

doğal akıştan farklı bir şekilde de ölüme gidebileceğini içselleştirilmiş-

tir. Yöntemsel olarak da bıçakla, kan dökerek ölme, daha onurlu bir

yöntem kabul edilmiştir.

Tarihin belli evrelerinde, farklı bölgelerde bu konuya bakış fark-

lılık göstermiştir. İntihar, geçmişte bazı toplumlarda benimsenmiş ve

Ahmet Turla/Çağlar Özkanlı,

Adli Bilimler Dergisi

, 5 (3): 35-39, 2006