273 / 477
Taraf Bilirkişiliği Nedir?
272
Başka olgularda bireysel olarak şiddete maruz kalmış işkence mağ-
duru kişi, aile içi şiddet kurbanı kadın ya da cinsel veya fiziksel istis-
mar mağduru çocuğun daha sonra hakkını koruyabilmesi, saldırganın
cezalandırılabilmesi için vazgeçilmez tek koşul adli raporun detaylı ve
doğru olarak verilebilmesidir. Adli tıp uzmanı sokaktaki vatandaşın
hakkını koruyabilmesinde bilimsel olarak tespitleri yapan kişi olarak
vazgeçilmez konumdadır.
2009’da yayımlanan Dünya Bankası’nın yargılamada bilirkişilik
müessesesi hakkında karşılaştırmalı çalışma başlıklı bilirkişiliğin so-
runlarının 4 ülke ile yapılan karşılaştırmalı çalışmanın inceleme rapo-
rundaki tanıma göre bilirkişi görüşü ‘
mesleki, bilimsel ya da teknik bir
konuyla ilgili olarak yasal kovuşturmada kanıt olarak sunulacak (yazılı veya
sözlü) her hangi ifade’
olarak tanımlanmaktadır.
1
Adli tıp/bilimleri insan vücudunu ve insanla ilgili davranışların
yarattığı sonuçları hukukun yargı aşamasında doğru ve bilgilenmiş
olarak değerlendirebilmesi için bilirkişilik yapan bilimdir. Adli (Fo-
rensic) kelimesinin orijini Latince “Forensis” kelimesinden türetilmiş
olup “Pazaryeri malı veya Forum” demektir. Eski Roma’da “forum”
denilen yerler adli olayların çözüldüğü ya da dava açıldığı halka açık
toplantı yerleriydi. Adli tıbba tarihsel gelişimi sürecinde “Forensic
Medicine” deyimi kullanılmadan önce “Medical Jurisprudence” (Tıb-
bi Hukuk) denilmiştir. Bilirkişilikte incelenen olayları genel olarak
ölüm olguları
ve
canlı kişilerde incelenen olaylar
olmak üzere iki başlık-
ta toplayabiliriz. Ölüm olaylarında keşif ve otopsi çalışmaları vardır.
Canlı kişilerdeki olaylar ise başlıca etkili eyleme bağlı meydana gelen
durumların incelenmesi, işkence olguları, çocuk istismarı olguları ile
mağdur ve suçlunun ruhsal durumlarının incelenmesidir. Ayrıca tıpla
ilgili hukuki prosedürlerin bulunduğu her türlü olayda bilirkişilik adli
tıp konusu içindedir.
2
Bilirkişilik alanlarına baktığımızda konuların çok yaygın bir skala-
da yer aldığını görmekteyiz. Bugün adli tekstilden adli genetiğe, adli
muhasebecilikten adli digital incelemelere kadar çok yaygın bir çalış-
ma alanı olduğu görülmektedir. Ölüm, olay yeri, kriminalistik, hekim
1
Yargılamada bilirkişilik müessesesi hakkında karşılaştırmalı çalışma’, Dünya
Bankası Yayınları, S.4-6, 2009.
2
POLAT, Oğuz, ‘ Klinik Adli Tıp’, Seçkin yayınları, Ankara S.23-28, 2009.