368 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Hüseyin EKER
367
II. ETKİN PİŞMANLIK KAVRAMININ AÇIKLAMASI
5237 sayılı TCK’nın 168. maddesiyle mala karşı işlenen bazı suç-
lar tamamlandıktan ve fakat hüküm verilmeden evvel failin pişmanlık
göstererek mağdurun zararını gidermesi durumu, etkin pişmanlık ola-
rak düzenlenmiştir. Bu düzenlemenin sebebi, mağdurun suç nedeniyle
uğramış olduğu zararın giderilmesidir. Kanun koyucu failin cezalan-
dırılmasını mağdur açısından zararını giderici bir etki doğurmaması
nedeniyle ceza ile toplumda oluşan düzensizliğin giderilmesinin yanı
sıra aynı zamanda mağdurun kaybının da ortadan kaldırılması duru-
munu teşvik etmeye çalışmıştır. Suç tamamlandıktan sonra, kişi piş-
manlık gösterebilir. Suçtan dönüş olanağı bulunmamaktadır. Ancak,
suç tamamlandıktan sonra failin pişmanlık göstererek gerçekleştirilen
haksızlığın neticelerinin mümkün olduğunca giderilmesi mümkün-
dür. İşte bu nedenle, maddede sayılan bazı suçlar için etkin pişmanlık
hükümlerine yer verilmiştir
3
.
Türk Dil Kurumu’nca yapılan tanıma göre, “etkin” kelimesi; hare-
ketli, işleyen, çalışan, etkili, faal, aktif, dinamik, fiilde bulunan, etkinlik
gösteren; “pişmanlık” kelimesi; pişman olma durumu, nedamet; ‘‘piş-
man kelimesi’’ ise, yaptığı bir işin veya davranışın olumsuz sonucunu
görerek üzülme, nadim olma olarak açıklanmaktadır
4
. Bu açıklamalar-
dan hareketle “etkin pişmanlık” kavramı; kişinin yaptığı kötü bir işten,
işlediği hoş karşılanmayan bir fiilinden dolayı hiçbir zorlama ve baskı
olmaksızın kendiliğinden nedamet duyması, pişman olması ve bu piş-
manlığını iç aleminde muhafaza etmekle iktifa etmemesi, dışa vurma-
sı, dış aleme bazı hareketleriyle yansıtması olarak tarif edilebilir
5
.
5237 sayılı TCK’nın 168. maddesi, yağma suçu için de bir etkin piş-
manlık düzenlemesi getirmiştir. 765 sayılı TCK’nın 523. maddesinin
benzeridir fakat farklı bir hükümdür
6
.
TCK’nın 168. maddesi, mal aleyhine işlenen bazı suçların yasal in-
dirim nedenidir. Alınan şeyin iadesi veya iadenin olanaklı bulunma-
3
Yaşar,Osman/Gökcan,Hasan Tahsin/Artuç,Mustafa,
Yorumlu-Uygulamalı Türk
Ceza Kanunu
, Adalet Yayınevi, Ankara 2010, C. 4, s. 4808
4
http://tdkterim.gov.tr/bts/, E,01.04.2011
5
Cevat Özel, Türk Ceza Kanunu’nda ve Bankacılık Kanunu’nda Etkin Pişmanlık,
http://www.turkhukuksitesi.com/makale_430.htm, E: 20.06.2011
6
Malkoç,İsmail,
Açıklamalı-İçtihatlı Yeni Türk Ceza Kanunu
, Malkoç Yayınevi, An-
kara 2007, C.1, s.1135