305 / 537
Adliye Basın Sözcülüğü
304
f) Haberin Gündem Oluşturmadaki Yeri
İnsanlar olan olayları ya da bilgileri her zaman ilk kaynağından öğrene-
mezler. Hal böyle olunca kitle iletişim araçlarının yaptıkları haberler insan-
ların bilgi edinme hakkının en önemli kaynağıdır.
Kitle iletişim araçlarının
haber değeri verdiği olaylar kişiler için de haber değeri kazandığından,
bir anlamda gündemi kitle iletişim araçları belirlemektedir. Algılanan
haberle, kişiler gündemi takip etmekte, çevrede neyin olup bittiğini
öğrenerek oluşan koşullara göre hareket kabiliyetlerini geliştirmekte-
dirler. Kitle iletişim araçlarının istediği şekliyle olaylar hikayeleştirile-
rek ve ya özetlenerek ya da kurgulanarak servis edildiğinden bu ha-
beri alan insanlarda olguyu bu var oluşla kabul etmektedir. Bu durum
ise objektif ve gerçek haberciliğin ne denli önemli olduğunu ortaya
koymak için yeterli bir gerekçedir. Toplumun gündemi doğru haberle
oluşturulmalıdır.
Kitle iletişim araçları verdikleri haberlerle, bireylerin sosyal kim-
lik kazanmasına, yetişmesine, politik kararların yönlenmesine neden
olmakla birlikte; bazı olaylara daha fazla haber değeri vererek, günde-
min bu haberler üzerinde yoğunlaşmasına, halkın bu haberlere daha
fazla itibar ederek üzerinde durmasına neden olmaktadır
18
. Bu etki,
bazen olumlu bazen olumsuz, bazen güçlü bazen sınırlı olarak kamu-
oyunda kendisini göstermektedir.
g) Doğru Haber Verme Ödevi
Günlük hayatta yaşanmakta olan gerçekle, haber formatı içinde
aktarılan gerçeklik kimi zaman farklı olmaktadır. Çünkü haber, ço-
ğunlukla iletilen olayın ileten tarafından yapılan kurgusunu ya da
olaya ilişkin özetini de içerir. Olayların yaşanan gerçekliğinden farklı
olarak, haberin kurgulanmış gerçekliği ön plana çıktığı için eleştirel
kuram çerçevesinde konunun ele alınması ve çeşitli etkenler çerçeve-
sinde haberlerdeki gerçeklerin inşa edildiğinin bilinmesi gerekir
19
.
Vatandaşların haber alma hakkıyla, kitle iletişim aracı çalışanla-
rının haber verme hakkı arasındaki dengeyi kurmak sadece koşulsuz
gerçekliğin haber yapılması anlamına gelmeyecektir. Bunun kabulü
18
Bulut, s.47.
19
Bulut, s.28.