TBB Dergisi 103. Sayı

Yaşama Hakkı

140

naklarına sahip olarak sürdürülebilmesi son olarak bu suretle fizik-

sel-biyolojik-psikolojik-moral-kültürel bütünlüğünü kazanmış insan

varlığının aynı zamanda bir süje yani hukuksal bir kişi olarak toplum

yararına dahi olsa, doğal sınırlamalar dışında yok edilmemesi olarak

tanımlanmıştır

. Vücut bütünlüğünün eksiltilmemesi, insanın maddi

ve/veya manevi varlığının bir saldırıya maruz bırakılmaması da yara-

lanmama hakkı olarak tanımlanmıştır

2-Hakkın Konusu ve Önemi

İnsan hakları içinde değer sırası bakımından ilk ve temel olan ya-

şama hakkı, kamusal makamlar tarafından öldürülememe ve yaşama

yönelik tehlike ve risklere karşı yine kamusal otoriteler tarafından ko-

runma hakkını içerir. Kısaca yaşama hakkı öldürülmeme hakkıdır.

Öldürülmezlik ilkesinin sonuçları şunlardır

a) Kişinin kendisine karşı korunması

İnsan haklarının korunması denilince, insanın hep dıştan ge-

len müdahalelere karşı korunması anlaşılır. Ancak bazen kişinin

yaşama hakkına en büyük tehdit yine kendisinden gelir. Türk Ceza

Kanunu’nda kişinin bizzat kendi yaşamına son vermesi (intihar) suç

olarak düzenlenmemiştir. TCK m. 84/1 intihara yönlendirme suçunu

düzenlemiştir. Buna göre TCK’de suç olan şey başkalarını intihara yö-

neltmektir. Başka bir anlatımla bir kimsenin kendisini öldürmesi ya da

öldürmeye teşebbüs etmesi suç değildir

.Ayrıca kişinin bedeni üze-

rinde mutlak surete tasarrufta bulunabilme hakkı bulunmadığından

kişinin kendisine karşı işlenebilecek suçlara karşı önceden izin verme-

si (mağdurun rızası) de söz konusu olamaz. Ancak takibi şikâyete bağ-

lı suçlarda mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi mümkündür

Öztürk, Bahri-Tezcan, Durmuş-Erdem, Mustafa Ruhan-Sırma, Özge-Saygılar, Ya-

semin F.-Alan, Esra: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku Ankara

2010 s.93; Öztürk, Bahri Yaşama Hakkı Ve İşkence Yasağı (Yasak Sorgu Metodları)

s.50-51

Savcı, Bahri: Yaşam

Hakları ve Boyutları Ankara 1980 s.14 vd.

Öztürk, s. 50-51

Öztürk, Tezcan, Erdem, Sırma, Saygılar, Alan s.93;Savcı, s.16 vd

Tezcan, Durmuş-Erdem, Mustafa Ruhan-Önok, Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel

Hukuku Ankara 2010 s.181; Ercan, İsmail: Ceza Hukuku İstanbul 2007 s.550.

Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler Ankara 2009 s.303 vd; Öztürk,