146 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Cengiz Topel ÇİFTÇİOĞLU
145
tehlikeye sokan bir davranış olduğunu ve m. 2’nin ihlal edildiğini ka-
bul etmiştir. Mahkeme burada insanın biyolojik-fiziksel yaşamını de-
ğil, hukuksal bir değer olarak onun yaşama hakkını korumaktadır
20
.
Ayrıca bir kişinin AİHS m. 2’nin korumasından yararlanabilmesi için
mutlaka cesedin bulunmuş olması da gerekmez. Mahkeme bu durum-
da somut olayın özelliklerinden hareket etmekte ve bir kişiden haber
alınmaksızın ne kadar uzun bir süre geçmiş ise, ölme ihtimalinin de o
ölçüde yüksek olduğunu kabul etmektedir
21
.
Öldürme yasağına kişinin yaşamını tehlikeye atmaktan kaçınma
görevi de dâhildir. Buna karşın kişinin yaşamını tehlikeye atan her
türlü tehdit negatif yükümlülük olarak kabul edilmez. 21.11.2000 ta-
rihli Demiray/Türkiye davasında mahkeme, gözaltına alınan ve PKK
silahlarının depolandığı yeri göstermek teklifinde bulunan itirafçının
kendisi önde olduğu halde üç güvenlik görevlisiyle söz konusu maha-
le giderken tuzak bir mayının patlaması sonucu parçalanarak ölmesi
olayında devletin önleyici, koruyucu güvenlik tedbirlerini almadığı
gerekçesiyle 2. maddenin ihlali sonucuna varmıştır
22
. Ancak mahkeme
kişinin yaşamını kurtarmak için gerekli olan tıbbı tedavi veya ilaç gi-
derlerini karşılamanında yükümlülük kapsamında ele alınabileceğini
belirtmiştir. 09.06.1996 tarihli LCB/İngiltere kararında devletin yaşam
hakkını korumak için gerekli çabayı göstermekle yükümlü olduğu bu
yükümlülüğün aynı zamanda sağlık konusunda tedbir almayı içer-
diğini devletin hastaların yaşamının korunması için uygun tedbirler
alması konusunda sağlık kuruluşlarının uyması gereken kuralları da
öngörmesi gerektiğini, hekim gözetimi altında bulunan hastaların öl-
mesi durumunda olayı aydınlatmak ve bundan sorumlu olabilecek
kişilerin sorumluluğuna gitmek konusunda önlem alacak etkin ve
bağımsız bir adalet sistemi oluşturmak zorunluluğu bulunduğunu
saptamıştır. Mahkeme 17.01.2012 tarihli Calvelli ve Ciglio/İtalya ka-
rarında da aynı tespitlerde bulunmuştur. Mahkeme’ye göre sağlıklı
çevre sağlamak yaşama hakkı açısından devletin başlıca görevi olarak
kabul edilmiştir. Ancak 2. madde hükmüyle güdülen amacın çok daha
(fiziksel varlığını sürdürme koşullarını sağlamakla) sınırlı olduğunu
vurgulamıştır. Bu bağlamda mahkeme doğuştan özürlü olan çocuğun
20
Tezcan, Erdem, Sancaktar, Önok, s.91-92.
21
Tezcan, Erdem, Sancaktar, s. 108.
22
Çakmak, s.151.