TBB Dergisi 103. Sayı

Yaşama Hakkı

146

hastanede bedava bakımı sorununun söz konusu olduğu bir olay da

devletin negatif ve pozitif yükümlülüklerine girmeden başvuruyu

açıkça dayanaktan yoksun bularak reddetmiştir

Devlet tarafından yaşamı yok etme yasağı, sözleşmede öngörülen

istisnalar dışında, teröristlerin provakatif faaliyetleri karşısında da, te-

rörizm karşıtı politikaların bir parçası olarak ‘öldürmek için ateş aç-

mayı’ ya da infaz mangalarının örgütlenmesine başvurmayı dışlamak-

tadır. Eğer teröristlere yönelik operasyon iç silahlı çatışma boyutuna

ulaşırsa her iki tarafça şiddet kullanmanın yasallığı uluslararası insan-

cıl hukuk standartlarına göre değerlendirilecektir. Ancak devletin söz-

leşmenin ikinci maddesinde belirtilenlerde dahil insan hakları ile ilgili

yükümlülükleri devam edecektir

Devletin negatif yükümlülükleri kapsamına gözaltındaki ölümler,

kayıp kişiler, faili meçhul öldürme veya öldürmeye teşebbüs olayla-

rı ve ölüm riski halleri de girebilmektedir. Yaşama hakkı bakımından

özellik arz eden bu sorunlar aşağıda daha ayrıntılı izah edilmiştir.

2- Pozitif Yükümlülük

Devlet, insan yaşamını etkin olarak korumak için gerekli adımları

atmak, bu kapsamda bireyleri diğer kişilerin yaşamsal tehlike yaratan

eylemlerinden korumak için uygun önlemleri almak, yaşama kasteden

eylemleri caydırıcı ve etkin şekilde cezalandırmak için kanunlarında

gerekli yaptırımlara yer vermek, bu hükümlerin ihlal edilmesini ön-

lemeye ve cezalandırmaya yönelik ceza kovuşturmasını etkili şekilde

organize etmek ve bu cezaların infazını sıkı şekilde takip etmek ve uy-

gulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda devletin pozitif yükümlülüğü

kapsamında a) Kanun koymak ve uygulamak b)Önleyici tedbir almak

görevleri sayılabilir. Devlet, önleyici tedbir almak görevini ba) Kont-

rolü altında olan kişilerin yaşama hakkını korumak bb) Yakın ve açık

risk altında olan kişileri korumak bc) Kuvvet kullanımı sırasında ma-

sum kişileri korumak şeklinde yerine getirir.

Devlet pozitif yükümlülük kapsamında hukuka aykırı öldürme-

lere karşı etkin şekilde caydırıcılık sağlayan hukuki ve idari çerçeveyi

Çakmak, 151-152.

Çakmak, s.152.