180 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Ayşen SEYMEN ÇAKAR
179
Yukarıda, Nuremberg yargılamalarına yapılan eleştirilerden bah-
setmiştik. Bu eleştirileri aynen Uzakdoğu için Uluslararası Askeri Ceza
Mahkemesi ve daha sonra kurulan ad hoc nitelikli diğer mahkemeler
için de tekrarlayabiliriz. Bu yargılamalarda suçların cezasız kalmama-
sı amacıyla hareket edildiği ve fakat kanunilik ilkesinin ihlal edildiği
tekrar edilebilir.
Yukarıda üzerinde durulan Nuremberg ve Tokyo Mahkemeleri
gibi insanlığa karşı suçları, Şartı’nda düzenleyen ad hoc nitelikli diğer
bir uluslararası ceza mahkemesi Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza
Mahkemesi’dir.
24
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Sta-
tüsü, insanlığa karşı suçlara 5. maddesinde şu şekilde yer vermiştir:
“Uluslararası mahkeme, uluslar arası veya iç silahlı çatışma sırasında
işlenmiş ve herhangi bir sivil nüfusa karşı yöneltilmiş aşağıdaki suçlardan
sorumlu sayılan kişileri yargılamaya yetkilidir: adam öldürme, imha, köle-
leştirme, sürgün, hapis, işkence, tecavüz, siyasal, ırksal ve dinsel sebeplerle
zulüm ve diğer insanlık dışı fiiller”
.
Eski Yugoslavya için Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’nün 5.
maddesi, bir suçun insanlığa karşı suç olarak kabul edilebilmesi için
mutlaka bir silahlı çatışma sırasında işlenmiş olması şartını aramıştır.
24
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi , Birleşmiş Milletler Güvenlik
Konseyi’nin, Birleşmiş Milletler Şartı’nın 7. bölümüne dayanarak 22 Şubat 1993
tarihinde aldığı 808 sayılı kararla kurulması kararlaştırılan, iç savaş nedeniyle ya-
şanan insanlık dışı olayları yargılamak üzere kurulan ve statüsü yine BM Güven-
lik Konseyi’nin 827 sayılı kararı ile belirlenen uluslararası mahkemedir.
Nimet Güller ve Hamide Zafer,
Uluslar arası Ceza Mahkemesi El Kitabı,
s.10
http://www.ngo-at-work.org/icc2006/docs/Project_Reader_Turkish.pdf(29/11/2011)
BM Şartı’nın 7. bölümü Güvenlik Konseyi’ne bir Uluslararası Mahkeme kurma
yetkisi vermemektedir bu nedenle şartın 7. bölümüne genel olarak dayanılarak bir
uluslararası ceza mahkemesi kurulması uluslararası hukuka uygun değildir.
Tevfik Odman, “Eski Yugoslavya ile İlgili Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Ku-
ruluşu ve Yasal Dayanağı
”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
, Cilt:45,
Sayı: 1-4 (1998), s. 145
Birleşmiş Milletler’e üye devletlerin üzerinde anlaşmaya varacakları uluslararası
ceza mahkemesi kurulması ile ilgili bir antlaşmanın hazırlanmasının çok zaman
alacağı ve hazırlanacak antlaşmanın sadece onu imzalayan ve onaylayan devletle-
ri bağlayacağı ve Eski Yugoslavya topraklarında oluşan devletlerin bu antlaşmayı
onaylamaları gerektiği, oysa Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan ve Karadağ’ın
bu konuda rızalarının olmadığı düşünceleri ile bir antlaşma ile mahkeme kurul-
ması fikrinden vazgeçilmiştir.
Odman, s. 145